Według danych GITD, w 2023 roku w Polsce liczba aktywnych świadectw kierowcy wzrosła do 162,4 tys. i była większa o niecałe 2 tys. w stosunku do poprzedniego roku. Kierowców z Ukrainy rokrocznie przybywało od 2019 roku. Jednakże, opuścili oni polskie firmy. Odnotowano aż 30% spadek ich liczby. W przewozach międzynarodowych widać już też kryzys. Liczba aktywnych zezwoleń na wykonywanie zawodu przewoźnika międzynarodowego w transporcie towarów spadła o ponad 2 tys. Jaka wygląda polski transport w świetle najnowszych danych GITD?
Liczba aktywnych świadectw kierowcy w latach 2019-2023
Coraz mniej kierowców z Ukrainy
Powszechnie powtarzana opinia w polskim transporcie mówiąca, że na skutek wojny na Ukrainie kierowcy z tego kraju masowo wyjechali bronić swojej ojczyzny ma odzwierciedlenie w danych statystycznych. W latach 2019-2022 wzrastała liczba kierowców z Ukrainy, osiągając w szczytowym okresie 127,4 tys. aktywnych świadectw. W 2023 roku nastąpił ich 30% odpływ. Według danych GITD sporządzonych na 31 grudnia 2023 roku, liczba aktywnych świadectw kierowców z Ukrainy wyniosła zaledwie 88,8 tys. Ich miejsce w dużej części zajęli Białorusini. Z prawie 28,5 tys. przybyło ich do 56,2 tys. Był to wzrost aż o 97%. Ukraińcy i Białorusini stanowią łącznie aż 90% wszystkich kierowców zza granicy, pracujących w polskich firmach transportowych.
Liczba aktywnych świadectw kierowcy w latach 2019-2023 (stany na 31 grudnia)
| Kraj pochodzenia | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 |
|---|---|---|---|---|---|
| Ukraina | 64 705 | 78 331 | 103 766 | 127 389 | 88 923 |
| Białoruś | 20 577 | 21 012 | 24 640 | 28 496 | 56 256 |
| Mołdawia | 1 835 | 1 783 | 1 878 | 2 114 | 2 451 |
| Uzbekistan | * | * | * | * | 2 349 |
| Gruzja | * | * | * | * | 2 284 |
| Rosja | 733 | 705 | 748 | 936 | 1 664 |
| Indie | * | * | * | * | 1 457 |
| Filipiny | * | * | * | * | 1 288 |
| Kirgistan | * | * | * | * | 1 249 |
| Kazachstan | 69 | 113 | 90 | 86 | 1 025 |
| Inne | 1 174 | 1 210 | 1 503 | 1 643 | 3 543 |
| Razem | 89 093 | 103 154 | 132 625 | 160 664 | 162 489 |
Kierowcy z Azji zastępują kierowców z Ukrainy
Po raz pierwszy w zestawieniach GITD odnotowano tak dużą liczbę świadectw dla kierowców z Azji. Ze względu na śladową obecność klasyfikowano ich w grupie „inni”. W najnowszym zestawieniu pojawili się przedstawiciele Indii (1,4 tys.) i Filipin (1,3 tys.). Zauważalny jest także przyrost truckerów z Uzbekistanu, Gruzji – odpowiednio ponad 2 tys. osób, a także Kirgistanu i Kazachstanu – odpowiednio ponad 1 tys. osób. Niezmiennie reprezentowani są Rosjanie, których liczba także uległa zwiększeniu w stosunku do 2022 roku.
Na horyzoncie kryzys w transporcie międzynarodowym
Dobrze obrazuje to liczba wydawanych zezwoleń na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego w międzynarodowym przewozie rzeczy. W 2022 roku wydano 9 659 nowych zezwoleń. Z kolei już w 2023 dynamika spadła aż o 56%, do zaledwie 4 203. Kryzys widoczny jest na podstawie analizy aktywnych zezwoleń. W latach 2019-2022 ich liczba rosła, dochodząc do poziomu 33,2 tys. Niestety w 2023 spadła o 2 305 do poziomu 30,9 tys. (-7%). Podobnie ma się sytuacja na podstawie analizy dynamiki przyznawania nowych uprawnieniń. W 2022 roku przyznano ok. 10,2 tys. nowych licencji na wykonywanie międzynarodowego transportu drogowego. W minionym roku jedynie 4 tys.
Mniejsza liczba rejestracji to pokłosie trudnej sytuacji na rynku w minionym roku. Spadki w globalnym handlu szacowane są nawet na 20-30%. Wpłynęły one na rynek transportowy, skutkując zmniejszeniem popytu na usługi przewozowe, zwłaszcza na długich trasach międzynarodowych. Z tego względu firmy transportowe mogą zmagać się z niedoborem zleceń, obniżeniem dochodów oraz brakiem stabilności finansowej – a w skrajnych przypadkach, nawet i bankructwem
– wskazuje Maciej Maroszyk, Dyrektor Operacyjny TC Kancelarii Prawnej.
Liczba zezwoleń na wykonywanie zawodu przewoźnika w transporcie drogowym rzeczy w latach 2019-2023
Niestety, zgodnie z przewidywaniami, rok 2023 był okresem negatywnej weryfikacji wielu firm transportowych. Wzrost kosztów prowadzenia działalności, przy jednoczesnym spadku zapotrzebowania na usługi przewozowe był nie do udźwignięcia, szczególnie dla mniejszych przedsiębiorstw. Obecna sytuacja gospodarcza w UE nie napawa szczególnym optymizmem. I raczej nie możemy oczekiwać nagłej poprawy koniunktury w ciągu kolejny 12 miesięcy
dodaje Jakub Szałek, ekspert Trans.eu.
Przewoźnicy z busami także mają problemy
Przewoźnicy operujący pojazdami o dmc 2,5-3,5 tony także nie mają powodów do optymizmu. Potwierdzają to statystyki GITD. W 2022 roku przyznano prawie 18,5 tys. nowych licencji. Z kolei w 2023 dynamika spadła do zaledwie 1,5 tys. W wartościach bezwzględnych busiarze jeszcze się trzymają, gdyż liczba ważnych licencji na przestrzeni dwóch ostatnich lat nieznacznie wzrosła z ok. 31,4 tys. do 36,1 tys. Najbliższe miesiące pokażą, jak ten sektor transportu będzie sobie radził ze spowolnieniem.
Realia gospodarcze w 2023 r. nie sprzyjały więc zakładaniu działalności transportowej. W minionym roku branża doświadczyła szeregu trudności, na czele ze wzrostem kosztów związanych z rosnącymi cenami paliwa, utrzymaniem pojazdów, opłatami drogowymi, czy wynagrodzeniami pracowników. A wszystko to w realiach długich terminów płatności i zatorów płatniczych, z którymi firmy transportowe zmagają się na co dzień. Działalność przewozowa daje szansę na duże zyski, ale jest obarczona sporym ryzykiem, wynikającym również z sytuacji geopolitycznej. Wojna w Ukrainie, ataki rebeliantów w rejonie Morza Czerwonego, czy fala protestów i blokad dróg, które w ostatnich miesiącach przetoczyły się przez Europę, to zdarzenia brzemienne w skutkach dla branży i równocześnie niemożliwe do przewidzenia
ocenia Maciej Maroszyk, Dyrektor Operacyjny TC Kancelarii Prawnej.
Perspektywy na 2024 rok
Obecne spowolnienie w handlu i zmniejszenie popytu na usługi transportowe, to dobry moment, żeby zastanowić się jak rozwiązać problemy, które mogą być blokerami działalności firm transportowych w kolejnych latach.
Należy przede wszystkim skupić się na likwidacji zjawiska nieuczciwej konkurencji, poprawie konkurencyjności w obliczu wymogów dot. zmniejszenia emisji CO2, pracą w obszarze zmian legislacyjnych, czy podniesieniu możliwości operacyjnych służb kontrolnych. Bez podjęcia tych działań, będziemy musieli powoli żegnać się z rolą hegemona transportu drogowego w UE, i przyzwyczajać się do coraz słabszych wyników statystycznych
reasumuje Jakub Szałek, ekspert Trans.eu.