Według danych Najwyższej Izby Kontroli, w 2020 roku, Polska odnotowując 65 wypadków śmiertelnych na 1 mln mieszkańców, nadal pozostaje w niechlubnej czołówce państw UE. Co jest tego przyczyną? Czy bezpieczeństwo ruchu drogowego na zawsze pozostanie piętą achillesową Polski? O środkach zaradczych rozmawiali eksperci z branży, podczas webinaru „Efektywne narzędzia poprawy bezpieczeństwa na drogach”, zorganizowanego w ramach cyklu debat Polska Logistycznym Hubem Europy.
Stan dróg to nie wszystko
Rosnąca w ostatnich latach liczba oddawanych do użytku autostrad i dróg ekspresowych zmniejszyła natężenie ruchu na odcinkach lokalnych. Pomimo ponoszonych nakładów inwestycyjnych tylko 60,2% szlaków, zarządzanych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad jest w stanie dobrym. Pozostałe, około 40% sklasyfikowano jako stan niezadawalający i zły (odpowiednio: 24% i 13,3%). Od roku 2015 proporcje pomiędzy dobrym a złym stanem infrastruktury utrzymują się na podobnym poziomie.
Zmiany są zbyt powolne w stosunku do potrzeb. Najbardziej widoczne jest to w samorządach lokalnych, które mają zbyt mało środków na remonty. Infrastruktura to jedno, ale czynnik ludzki ma też ogromne znaczenie. Najdobitniej pokazała to epidemia COVID-19, podczas której zastosowane obostrzenia znacząco ograniczyły mobilność Polaków. Przy pustych drogach zaobserwowano tendencję kierowców do szybszej i bardziej niebezpiecznej jazdy.
zaznacza Dorota Olszewska, Prezes Zarządu w Partnerstwo dla Bezpieczeństwa Drogowego
Bezpieczniejsze przejścia dla pieszych
Od 1 czerwca 2021 roku weszły w życie przepisy nakazujące kierowcom udzielenia pierwszeństwa pieszemu, sygnalizującemu wejście na przejście dla pieszych.
Podsumowanie wypadkowości dotyczącej nowych przepisów zadziałało. Wypadków jest zauważalnie mniej. Komenda Główna Policji odnotowała w 2020 roku 2871 potrąceń na przejściach, co stanowi 22% mniej niż w poprzednim roku (3696). Odpowiedzialność na przejściu ponoszą także piesi. Wypadki z winy pieszych to głównie nagłe wtargnięcie na przejścia. Odbiera to czas na reakcję dla kierowcy. Należy uczulić na przenoszenie pewnej odpowiedzialności także na pieszych.
podkreśla Tadeusz Zagajewski, Prezes Centrum Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego
Właściwa widoczność osób wchodzących na przejścia, nadal pozostawia wiele do życzenia. Dotyczy to zarówno niedostatecznego doświetlenia miejsca, jak również zbyt małej widoczności pieszego, w terenie zabudowanym, jak i poza nim. Nowoczesne rozwiązania mogą opiewać w tzw. trójwymiarowe malowanie pasów, stwarzające wrażenie ich uwypuklenia na drodze.
Istotnym problemem są przejścia dla pieszych przez drogę dla rowerów. Moment kolizyjny występuje nie mniej niż w relacji samochód – pieszy. Rowerzyści są często nieprzyzwyczajeni do dostrzegania drugiego człowieka. Wszyscy uczestnicy ruchu muszą wzajemnie się szanować. Z moich obserwacji w Sopocie wynika, że cykliści rzadko zatrzymują się przy znaku „STOP”. Ważna jest zatem edukacja, poznanie aktualnej sytuacji od strony praktycznej. Należy poprzez edukację walczyć z mentalnością ludzką w stylu: „ja jestem najważniejszy, inni to konkurencja”.
konkluduje Tadeusz Zagajewski
Nietrzeźwi kierowcy nadal problemem
Choć od roku 2011 corocznie spada liczba wypadków z udziałem nietrzeźwych za kierownicą, to nadal jest ich o 2540 zbyt dużo.
Dobrym sposobem na walkę z nietrzeźwymi jest wykorzystanie instrumentów, jakie daje nam sztuczna inteligencja, poprzez systemy monitorujące trzeźwość. W przypadku firmy przewozowej, wyznacza się godziny, o których pracownik ma wykonywać testy. Na mobilnej aplikacji kierowcy dostają powiadomienie o badaniu oraz mają dostęp z wyprzedzeniem do harmonogramu kontroli. Zignorowanie testu lub pozytywny wynik, skutkuje automatycznym e-mailem lub smsem do firmy. Istotnym komponentem jest detekcja twarzy, personalizująca wynik testu. Ma ona na celu uniemożliwienie ominięcia badania przez konkretną osobę. Pierwszym krajem, wprowadzającym obligatoryjną blokadę alkoholową dla pojazdów powyżej 3,5 tony jest Hiszpania. Stosowna ustawa wejdzie w życie 6 lipca 2022. Aplikacje przestaną być już tylko sprzętem prewencyjnym, ale staną się blokującym.
wskazuje Vasyl Rakivnenko, Prezes Alko Prevent
Wypoczęty kierowca gwarancją bezpiecznej jazdy
Zaśnięcie kierowcy za kierownicą jest jedną z najczęstszych przyczyn wypadków wśród zawodowych truckerów.
Mikro sen jest niebezpieczną i niekontrolowaną reakcją organizmu na zmęczenie i deficyt snu. Skutkuje on często zjechaniem na przeciwległy pas ruchu. Skrócony czas wypoczynku przedłuża czas reakcji na drodze. Zła infrastruktura drogowa dedykowana kierowcom zawodowym nie pomaga w walce ze zjawiskiem. Ogranicza możliwości regeneracji sił i właściwego odpoczynku. Szacuje się, że brakuje 100 tys. miejsc parkingowych. Truckerzy często muszą szukać odpowiedniej lokalizacji, co zajmuje im dodatkowy czas. Infrastruktura drogowa nie jest dobrze przygotowana do dynamicznego rozwoju branży TSL. Brakuje MOP-ów, dostępu do sanitariatów. Co ważne, mówimy też o miejscach, gdzie kierowcy czekają na załadunek i rozładunek. 8 lat temu rozpoczęliśmy działania, polegające na udostępnieniu infrastruktury sportowej, między innymi siłowni plenerowych, gdzie aktywnie można spędzić pauzę. Zamiast sięgnąć po kawę, rozruszając mięśnie, kierowca może odpocząć i nabrać sił. Oddaliśmy łącznie ponad 100 obiektów w Polsce, ale także w Niemczech.
wylicza Dagmara Trusewicz, koordynator projektów w Fundacji Truckers Life
Jak zmniejszyć liczbę śmiertelnych wypadków na drogach?
Bezpieczeństwo ruchu drogowego to 3 elementy: człowiek, samochód, infrastruktura. Należy właściwie kontrolować stan techniczny pojazdów, ponieważ mamy jeden z najstarszych parków samochodów, głównie osobowych, w Europie. Na lata 2021-2024 Ministerstwo Infrastruktury wdrożyło program: doświetlenie przejść dla pieszych. Istnieje też 9 konkretnych rekomendacji, zawartych w raporcie NIK-u, które należy wreszcie wdrożyć.
podkreśla Dorota Olszewska
Rekomendacje Najwyższej Izby Kontroli
- Powołanie na drodze ustawowej instytucji, która byłaby odpowiedzialna za realizację całościowej polityki państwa w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego.
- Zapewnienie stabilnego finansowania zadań w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego.
- Budowę systemu planowania działań mających na celu wzmacnianie bezpieczeństwa ruchu drogowego i analizy efektów podejmowanych w tym celu działań.
- Rozważenie wprowadzenia zmian w przepisach prawa poprzez: zmianę trybu nakładania mandatów za przekroczenie prędkości; doprowadzenie do możliwości skutecznego karania cudzoziemców dopuszczających się naruszeń przepisów ruchu drogowego; uporządkowanie przepisów prawa dot. oznakowania na drogach; wprowadzenia zmian w zakresie automatycznego nadzoru nad ruchem drogowym (np. puste fotoradary, wykorzystywanie inteligentnych systemów transportowych).
- Dalszą rozbudowę oraz modernizację infrastruktury, ze szczególnym uwzględnieniem rozwiązań w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego.
- Sprawowanie skutecznego nadzoru nad kwestiami związanymi ze stanem technicznym pojazdów.
- Zwiększenie skuteczności systemu nadawania uprawnień do kierowania pojazdami.
- Kontynuację działań w zakresie zwiększenia skuteczności działania służb ratowniczych.
- Promocję właściwych zachowań wśród uczestników ruchu drogowego.
Sfinansowano ze środków Narodowy Instytut Wolności w ramach programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWE FIO. Komitet do spraw Pożytku Publicznego.
