Według GUS, w 2022 roku transportem samochodowym przewieziono 86,8% wszystkich ładunków, co przełożyło się to na 1 976,3 mln ton. Wyniki przewozowe nieznacznie się różnią w stosunku do poprzedniego roku. Polska też cały czas utrzymuje pozycję lidera w Unii Europejskiej w przewozach międzynarodowych, z 20,1% wszystkich przewiezionych tonokilometrów. Główny Urząd Statystyczny szczegółowo podsumował transport w 2022 roku w opracowaniu: „Transport – wyniki działalności w 2022 r.”. Która z gałęzi transportu: samochodowa, lotnicza, kolejowa czy intermodalna, odnotowała zatem wzrosty? Poniżej przegląd najważniejszych statystyk.
Przeladunek ładunków według rodzajów transportu w 2022
Transport w 2022 roku z dominującą rolą samochodowego
W 2022 roku przewieziono o 1,1% więcej ton ładunków niż w 2021 roku. Spośród przewiezionych 2 277,1 mln ton ładunków zdecydowaną większość przetransportowano pojazdami samochodowymi, bo aż 86,8%. Udział transportu samochodowego sukcesywnie rośnie od 2010 roku (83,5%), utrzymując się w ciągu ostatnich 3 lat na blisko 87% poziomie. Transportem kolejowym przewieziono 10,4% ładunków, co uplasowało go na drugiej pozycji w zestawieniu. Pozostałe gałęzie posiadały śladowy udział. Warto odnotować jedynie transport rurociągowy, z 2,3% udziałem. Jeśli chodzi o przewożone ładunki, to GUS wyliczył, że największe wzrosty odnotowano dla wyposażenia i materiałów wykorzystywanych w transporcie towarów, mebli i innych wyrobów gdzie indziej niesklasyfikowanych, a także surowców wtórnych. Na przeciwległym biegunie, zaobserwowano znaczące spadki w przewozach surowców energetycznych, takich jak: węgiel kamienny i brunatny, ropa naftowa i gaz ziemny. Spadki zaobserwowano także dla produktów branży tekstylnej.
Polska flota zwiększyła się w 2022 roku
Porównując lata 2021 i 2022, to Polska powiększyła swoją flotę ciągników siodłowych o 6,2%. GUS oszacował ich liczbę na koniec 2022 roku na 469,5 tys. pojazdów. Zwiększyła się też o 2,1% liczba samych ciężarówek, osiągając 3,7 mln sztuk. W przypadku ciągników siodłowych, niestety zmniejszył się udział nowych pojazdów (do 5 lat) do 26,9%, a udział tych powyżej 30 lat zwiększył do 7,4%. Oznacza to, że przewoźnicy wstrzymali inwestycje w zakup nowej floty. Dodając do tego dane GITD, sporządzane tylko dla samego transportu międzynarodowego w 2022 roku, to wyraźnie da się zaobserwować nowocześniejszą flotę w tym segmencie. Potwierdzają to dane o spełnianiu norm emisyjności. Na dzień 31 grudnia 2022, jeździło 4 915 pojazdów spełniających normę Euro 6. Dla Euro 5, było to 1 876, a dla Euro 4 tylko 17 pojazdów. W transporcie międzynarodowym nie odnotowano starszych niż Euro 3 włącznie.
Polska nadal dominuje w transporcie drogowym w UE
Polscy przewoźnicy od dłuższego już czasu posiadają dominująca pozycję w transporcie drogowym w Unii Europejskiej. Widoczne jest to także w statystykach GUS, gdzie utrzymaliśmy pozycję lidera. Biorąc pod uwagę tonokilometry, to Polska odpowiadała za 20,1% ogólnych przewozów we Wspólnocie.
Wykres. Przewozy ładunków w międzynarodowym transporcie samochodowym
Źródło: GUS, Transport – wyniki działalności w 2022 r., Warszawa-Szczecin 2023, s. 15.
W przewozach międzynarodowych udział Polski również był najwyższy i stanowił jedną trzecią przewozów w krajach Unii Europejskiej ogółem
wylicza GUS.
Biorąc pod uwagę ogólne zestawienie, to w międzynarodowym transporcie samochodowym przewieźliśmy 342 mln ton ładunków, co było o 1 mln ton mniej niż w 2021 roku. Dalej dominowała kategoria pozostałe przewozy, ze 166,8 mln ton. Eksport przewyższył też import o 15,4 mln ton.
Niemcy głównym rynkiem dla naszych przewoźników
Niemcy były w 2022 roku głównym kierunkiem przewozów zarówno dla eksportu, jak i importu towarów. Prawie 2/5 aktywności zrealizowano na wskazanej destynacji. Niemcy znacząco pozostawiły inne kraje w tyle. Drugie w zestawieniu Czechy posiadały 11,1% udział w eksporcie i 10,4% w imporcie. Ruch z i do pozostałych istotnych państw w naszym obrocie międzynarodowym, kształtował się między 2 a 6 procent. Pierwszą trójkę dla eksportu zamknęła Słowacja, a dla importu Włochy. Ciekawy jest kierunek niderlandzki, ponieważ nasza aktywność przewozowa była tam znacząco większa w imporcie niż eksporcie. Z kolei dla Wielkiej Brytanii bilans był odwrotny.
Wykres. Struktura przewozów ładunków eksportowanych i importowanych według krajów w 2022 r. (na podstawie liczby ton)
Źródło: GUS, Transport – wyniki działalności w 2022 r., Warszawa-Szczecin 2023, s. 16.
Kolejowy transport intermodalny w 2022 roku zmniejszył się
Niestety kolejowy transport intermodalny odnotował spadki w 2022 roku, w stosunku do 2021. Liczba przewiezionych kontenerów zmalała o 3,4%; spadła także masa przewiezionych ładunków o 2,2%. Transport intermodalny odpowiadał za 9,9% wszystkich towarowych przewozów kolejowych [więcej o transporcie intermodalnym w 2022 w artykule: Transport intermodalny w 2022 roku odczuł wojnę].
Udział komunikacji międzynarodowej w liczbie przewiezionych kontenerów spadł z 77,9% w 2021 r. do 76,2% w 2022 r.
wylicza GUS.
Główny Urząd Statystyczny podał także statystyki dotyczące przewozu transportem intermodalnym, nie tylko kontenerów, ale i nadwozi samochodowych typu „swap body” oraz naczep intermodalnych. Tutaj odnotowano wyraźne spadki, dla „swap body” o 49,6%; a przewóz naczep zmalał aż o 63,3%.
W terminalach intermodalnych przeładowano o 3% większy tonaż
W okresie od 2016 do 2022 roku, zaobserwowano ciągły wzrost tonażu przeładowanych kontenerów. Terminale ulokowane w Polsce w roku 2021 przeładowały kontenery o wadze 82,1 mln ton. Z kolei w 2022 było to już 84,6 mln ton, więcej o 3% niż w roku poprzednim, co przełożyło się na 5,6 mln szt. kontenerów. W latach 2016-2022 zaobserwowano łącznie 76% wzrost tonażu przeładowanych kontenerów w terminalach intermodalnych w Polsce.
Wykres. Przeładunek kontenerów w terminalach intermodalnych w Polsce w latach 2016-2022
W ogólnej liczbie przeładunków, udział poszczególnych gałęzi transportu kształtował się następująco: transport morski – 35,1%, transport samochodowy – 31,1%, transport kolejowy – 33,8%
podaje GUS.