Zgodnie z danymi Komisji Europejskiej w 2015 r. na drogach w Unii Europejskiej życie straciło 26 tys. A poważne obrażenia odniosło 135 tys. osób. Koszty społeczne (rehabilitacja, opieka zdrowotna, szkody materialne itp.) rannych i ofiar śmiertelnych na drogach Komisja oszacowała się na co najmniej 100 mld euro. Zjawisko niebezpiecznych wypadków drogowych było również analizowane przez Światową Organizację Zdrowia (WHO). Według organizacji na całym świecie około 1,25 miliona osób rocznie ginie w wypadkach drogowych, a aż 50 milionów odnosi rany. Zgodnie z przewidywaniami WHO, brak działań mających na celu poprawę bezpieczeństwa na drogach prowadzić będzie do jeszcze częstszych wypadków drogowych, w konsekwencji do 2030 roku staną się one siódmą co do powszechności przyczyną śmierci. W 2017 roku w Polsce według statystyk Komendy Głównej Policji miało miejsce ponad 32,5 tys. wypadków na drogach, w których zginęło ponad 2,8 tys. osób, a ok. 39 tys. zostało rannych.
Ułatwienie reagowania służb ratowniczych w razie wystąpienia wypadku
Rozwiązaniem przy pomocy którego elektroniczny list przewozowy może przyczynić się do zwiększenia bezpieczeństwa na drogach jest realizowany przez IRU, przy wsparciu Unii Europejskiej projekt iHeERO. Realizacja tego projektu umożliwi rozwiązanie polegające na tym, że systemy alarmowe eCall będzie można połączyć ze źródłami danych o pojeździe w czasie rzeczywistym takimi jak usługi e-CMR. W ten sposób, w razie zaistnienia wypadku, służby ratownicze zostają natychmiastowo poinformowane o zdarzeniu, bez konieczności jego telefonicznego zgłoszenia. Należy mieć na uwadze, że w przypadku wypadków samochodowych ich ofiary bardzo często znajdują się w ciężkim stanie albo szoku, co uniemożliwia wezwanie przez nich pomocy.
Połączenie elektronicznego listu przewozowego z elektronicznym połączeniem alarmowym eCall poprzez projekt iHeRO doprowadzi do zwiększenia się bezpieczeństwa na drogach poprzez dwa czynniki. Znacznie przyspieszony zostanie czas przybycia służb ratunkowych na miejsce zdarzenia. Dzięki zamontowanym w pojeździe czujnikom w razie wypadku automatycznie nawiązane zostanie połączenie drogowe z kierowcą, który padł ofiarą zdarzenia. Co więcej służby ratunkowe otrzymają minimalny zestaw danych (lokalizacja pojazdu, charakterystyka pojazdu etc.) umożliwiające szybkie dotarcie do miejsca zdarzenia. W tym kontekście szczególnie ważna jest digitalizacja dokumentów transportowych. Dzięki temu jeżeli ciężarówka będzie uczestniczyć w wypadku, służby ratunkowe uzyskają wiedzę tym, jakie towary są przewożone przez tę ciężarówkę zanim dotrą na miejsce wypadku. Jest to szczególnie ważne jeżeli transportowane są towary niebezpieczne. Informacje o innych rodzajach transportowanych towarów mogą być również pomocne dla służb ratowniczych.
Przeciwdziałanie problemowi ucieczek sprawców wypadków z miejsca zdarzenia
Osobnym problemem w Polsce, ale również w innych krajach europejskich, w których odbywa się międzynarodowy transport drogowy, są ucieczki sprawców wypadków z miejsca zdarzenia. Jednym ze skutków takiego niezgodnego z prawem czynu jest brak informowania odpowiednich służb o zdarzeniu. Jeżeli wypadek miał miejsce bez świadków jego ofiara może znaleźć się w bardzo ciężkiej sytuacji, skutkującej jej kalectwem lub nawet śmiercią. Biorąc pod uwagę fakt, że w przypadku międzynarodowego transportu drogowego wypadki często mają miejsce na terenach niezamieszkanych, albo w porze nocnej, kierowców pracujących w tej branży należy uznać za grupę pod tym względem szczególnie narażoną.
W sytuacji, w której stosowanie eCMR i połączonego z nim systemu eCall stanie się powszechne i wypadki drogowe będą mogły być natychmiast wykrywane przez systemy czujników dojdzie do znacznego zmniejszenia problemów w postaci ucieczek kierowców z miejsc wypadku. Zwiększeniu ulegnie również wykrywalność tego typu zdarzeń jako, że zdarzenia drogowe będą odnotowywane w ramach systemu eCall. Większa wykrywalność sprawców przy użyciu tego systemu prowadzić będzie do tego, że ucieczki z miejsca zdarzenia nie będą skutecznym sposobem uniknięcia konsekwencji swojego czynu. Ocenienie skali problemu w Polsce napotyka na trudności jako, że Policja nie prowadzi dokładnych statystyk dotyczących ucieczek z miejsca wydarzeń ponieważ nie stanowią one oddzielnego przestępstwa, a mogą jedynie stanowić okoliczność prowadzącą do zaostrzenia kary w przypadku spowodowania innych przestępstw. Prowadzone są jednak statystyki przestępstw drogowych, które pozwalają ocenić problem. W 2016 roku wszczęto 23411 postępowania dotyczące popełnienia przestępstwa stypizowanego w art. 177 Kodeksu karnego – wypadek komunikacyjny. Stwierdzono natomiast popełnienie 12834 tego typu przestępstw. Ponadto w roku tym wszczęto 58 postępowań dotyczących przestępstwa z art. 173 Kodeksu karnego – spowodowanie katastrofy, a w przypadku 44 postępowań stwierdzono popełnienie przestępstwa. Na stronach policji brak jest szczegółowych danych za 2017 i 2018 rok, niemniej jednak analizując dane z ostatnich kilku lat skala tego typu przestępstw utrzymuje się na podobnym poziomie. Ilość toczonych w Polsce w 2016 roku postępowań dotyczących wypadku komunikacyjnego (23411) przy stwierdzeniu 12834 tego typu przestępstw pozwala uznać, że obecnie wielu sprawcom przestępstw, którzy zbiegli z miejsca wypadku, udaje się uniknąć konsekwencji swojego czynu. Ograniczenie tego typu negatywnych zjawisk w sektorze transportu międzynarodowego będzie można uznać za znaczny sukces, zwłaszcza, że kierowcy tacy stanowią grupę szczególnego ryzyka, zarówno jeżeli chodzi o uleganie wypadkom, jak i ich powodowanie.
Przeciwdziałanie kradzieżom pojazdów
Kolejnym przestępstwem, które wyrządza znaczne szkody przedsiębiorstwom prowadzącym działalność w transporcie drogowym, w tym międzynarodowym transporcie drogowym, są kradzieże pojazdów. W 2016 roku na polskich drogach zostało skradzione 906 samochodów ciężarowych. Tego typu pojazdy najczęściej padają ofiarą złodziei samochodów, zaraz po pojazdach osobowych, w szczególności pojazdów typu premium. Dzieje się tak ponieważ przestępcy dokonujący zaboru tego rodzaju mienia mogą liczyć na duży zysk. Wartość podwozia (bez przyczepy) nowego samochodu ciężarowego może wynosić około 80 000 euro – prawie 350 000 złotych, więcej niż znaczna większość samochodów osobowych jeżdżących po polskich drogach. Ponadto dodatkową korzyścią dla przestępcy może być cenny ładunek przewożony przez pojazd.
Kradzieże samochodów ciężarowych są bardzo niebezpieczne dla polskich przedsiębiorców transportowych. Spedytorzy często mają zakontraktowane zlecenia na długi okres czasu. Ich niewykonanie może wiązać się z naliczeniem kar umownych. Nie dysponują oni również wolnym kapitałem pozwalającym na szybki zakup, lub chociaż czasowy wynajem, utraconego wskutek przestępstwa pojazdu. Uniemożliwia to szybkie uzupełnienie floty. Przedsiębiorca, który padł ofiarą kradzieży ponosi stratę nie tylko w postaci kosztów pojazdu, ale również kar umownych poniesionych z racji niewykonania zawartych umów. Osobnym problemem dla niego są utracone korzyści ze zleceń, których nie będzie w stanie się podjąć. Jeżeli kradzież samochodu ma miejsce za granicą odzyskanie pojazdu jest jeszcze mniej prawdopodobne niż w Polsce, z racji na trudność komunikacji z miejscowymi organami ścigania spowodowaną odległością oraz barierą językową. Ponadto warto odnotować, że zgodnie z najaktualniejszymi danymi Eurostatu ilość kradzieży samochodowych na osobę, jest w Polsce najmniejsza w całej Europie. W konsekwencji w przypadku prowadzenia działalności w transporcie międzynarodowym ryzyko kradzieży samochodowej wzrasta.
Odpowiedzią na ten problem może być elektroniczny list przewozowy eCMR. Wprowadzenie elektronicznej dokumentacji, zawierającej informacje o pojeździe, kierowcy i ładunku znacznie przyczyniłoby się do przeciwdziałaniu przestępczości. W przypadku stosowania przez przewoźników elektronicznych listów przewozowych zarówno przedsiębiorca, jak i kierowca czy klient, mają dostęp do informacji o trasie przejazdu i ładunku. W przypadku zaistnienia kradzieży możliwe będzie niezwłoczne przekazanie do organów ścigania kompleksowej informacji o pojeździe i jego lokalizacji. Umożliwi to organom ścigania podjęcie skutecznych działań mających na celu odzyskanie skradzionego pojazdu i ujęcie sprawcy. W ten sposób ujęcie sprawcy będzie znacznie ułatwione. Ponadto wprowadzenie elektronicznego listu przewozowego zniechęci przestępców do kradzieży samochodów ciężarowych, z racji na to, że zwiększą się możliwości ich wykrycia i schwytania.
