Zdecydowana większość, bo 98% badanych firm transportowych, wskazała że w 2022 roku wzrosły koszty ich działalności. Jednocześnie ceny frachtu utrzymywały się na podobnym poziomie. Aktualnie rynek przekształcił się w rynek spedycji, w którym to ta strona dyktuje teraz ceny. Jak firmy zrekompensowały wzrost kosztów? Czy konkurencja między przewoźnikami stała się zaciętą walką cenową w której przetrwają tylko duzi gracze? Wreszcie, czy przedsiębiorstwa właściwie rozliczają swoje realne koszty, dyskutowali eksperci, podczas webinaru prezentującego najnowszy raport opracowany przez Polski Instytut Transportu Drogowego wraz Grupą Inelo: ,,Branżometr Inelo 2023. Inflacja – czas wyzwań dla branży TSL”.
Przyczyny wzrostu kosztów działalności
Rok 2022 obfitował w kilka czarnych łabędzi, rzutujących na sytuację w transporcie. Zwiększenie kosztów pracy, wynikające z przepisów pakietu mobilności, wojna na Ukrainie, czy znaczący wzrost inflacji, wyraźnie odbiły się na polskich przewoźnikach. Z kolei ceny frachtów nie rosły w takim tempie, jak koszty.
Zmiany w polskich stawach, czyli usunięcie diet i ryczałtów za podróże spowodowały wzrost kosztów wynagrodzeń. Opisując rynek w 2022 roku, to zaskakuje widoczny brak podwyżki cen frachtów, przy wzroście kosztów. Może to wynikać z 3 czynników. Jako pierwsze, że ceny frachtów były już wcześniej podniesione. Kolejnym może być fakt, że firmy nie badają swojej rentowności we właściwy sposób. Co więcej, ostatnia potencjalna przyczyna to brak dostosowania się do zmiany kosztów wynagrodzeń. Jest to o tyle ryzykowne, że po początkowym okresie po wdrożeniu zmian zaczęły się intensywniejsze kontrole ZUS. Zakład zorientował się, że środków ze składek nie wpływa więcej po wprowadzeniu pakietu mobilności
zaznacza Łukasz Włoch, główny ekspert ds. analiz i rozliczeń, INELO.
ZUS jest największym beneficjentem zmian związanych z wynagrodzeniami. Dopiero kontrole ZUS wykażą wszystko. Wpierw były kontrole w dużych firmach, bo jest to łatwiejsze do wykonania. Dopiero teraz, przy sprawdzaniu małych podmiotów, wyjdzie realnie, ile firm wdrożyło zasady pakietu mobilności. Tutaj ukryty jest wzrost kosztów za urlopy i zwiększenie liczby branych L4
dodaje Maciej Zwyrtek, generalny dyrektor sprzedaży, Kuźnia Trans.
Obowiązek noclegu w hotelach to sztuczny koszt
Wymuszony w ramach pakietu mobilności odpoczynek kierowców w hotelach, na 45-godzinne przerwy, to zbędny czynnik kosztogenny. Czy kierowcy tam realnie śpią, to nie wiemy. Dla potrzeb kontroli ważny jest tylko rachunek. Z naszych doświadczeń wiemy, że kierowcy głównie chodzą tam się kąpać. To był fikcyjny zapis
wskazuje Maciej Zwyrtek.
Pobierz Branżometr Inelo 2023
Kluczem do rentowności jest skrupulatna kontrola kosztów
Reorganizacja całej strefy kosztowej to podstawa w zarządzaniu stabilną firmą. Mam wątpliwość, czy firmy dobrze liczą realne koszty? Koszty działalności rosną, a ceny utrzymują się na podobnym poziomie. Paliwo można jakoś przełożyć księgowo i uargumentować to kontrahentom. Dostępność i ceny ciężarówek także poszły w górę. Jak długo rynek wytrzyma obecną sytuację? Jeżeli firmy liczą, to znaczy, że niektóre dokładają do biznesu. W Omega Pilzno już dawno postawiliśmy na skrupulatne liczenie kosztów i szczegółowe dane. To klucz do sukcesu. Doszliśmy do poziomu, że możemy liczyć codzienne marże na każdym pojeździe. Koszt i przychód dzienny. Powołaliśmy wiele projektów, które w sferze kosztowej nam je obniżyły. Zmodyfikowaliśmy konstrukcję budżetu i jego realizację
wskazuje Grzegorz Borowicz, dyrektor zarządzający, Omega Pilzno.
Rynek przekształcił się na rynek spedycji
Aktualnie rynek transportowy przekształcił się na rynek spedycji. One dyktują teraz ceny frachtów. Marża spedycyjna jest prostsza do wyliczenia. Ich nie interesują zmiany i problemy przewoźników. W mojej ocenie spedycje, bo można pozyskać nowych klientów taniej, dumpingują ceny w przetargach. Są towary tanie, zatem oferenci szukają bardzo taniego transportu. Są towary droższe i tam firma transportowa ma większe pole manewru. Tutaj elementy oferowanego standardu mogą zaważyć na zdobyciu frachtu a nie tylko jego cena
wskazuje Maciej Zwyrtek.
Braki kierowców medialnym mitem?
Według różnych źródeł i metodologii w branży TSL mówi się o stale rosnącej luce kadrowej wśród kierowców zawodowych. Pytanie brzmi, czy przedsiębiorstwa naprawdę mają takie luki, czy po prostu chciałyby mieć możliwość dokonywania selekcji, na swoich warunkach, spośród dużej liczby kandydatów do pracy?
Mam wrażenie, że kierowców na naszym rynku nie brakuje. Są firmy, co rzetelnie płacą i kierowcy tam idą pracować. Z kolei, przedsiębiorstwa, co nie przestrzegają zasad odnośnie wynagrodzeń, mają odejścia. Ciągle oczekują, że znajdą się kierowcy co chcieliby u nich pracować na gorszych zasadach. Przedsiębiorcy chcieliby mieć duży wybór personelu. Dziennikarze pytają często o te braki kierowców. Nie słyszałem, aby firmy mówiły, że pojazdy stoją. Wojna oczywiście zachwiała rynkiem pracy, ale perspektywiczne firmy zrewidowały swoją politykę. Czeka nas fluktuacja na rynku kierowców, ale nie uważam, że kierowców nam brakuje. Więcej tu mitów niż faktów
przekonuje Piotr Mikiel, dyrektor Departamentu Transportu, ZMPD.
Dobry system i pensja brutto ma znaczenie dla kierowców
W wakacje zeszłego roku brakowało kierowców. W średnich i dużych firmach teraz kierowców nie brakuje. Co ciekawe, podwójna obsada stała się nieopłacalna. Ewentualnie jako specjalistyczny kurs, dobrze zaplanowany, to ma ona sens. Dwa lata temu ten system był powszechną praktyką. Firmy miały wtedy ponad limitowe załogi. Duże i średnie podmioty schodzą z podwójnych obsad i taki jest trend. Pracy szukają głównie ci, co byli w podwójnej załodze. Kierowcy zauważyli też, że u małego przewoźnika stawka jest niby ta sama netto, ale w większej firmie ma on w wynagrodzeniu cały system i wszystko jest poukładane. Jego wynagrodzenie pokazuje tam prawdziwe brutto. Powyżej 20 dni za granicą, to zarobki wzrastają do ponad 10 tys. zł miesięcznie
dodaje Łukasz Włoch.
Szanse na złagodzenie pakietu mobilności jeszcze w tej kadencji Sejmu
Procedowana ustawa o delegowaniu kierowców na terytorium RP, ma wdrożyć unijne przepisy. Prace nad projektem trwały długo, ponieważ trudno było uzgodnić modyfikacje w zakresie uproszczenia zasad odliczenia wysokość diet. Udało się ustalić konsensus. Jedną stawkę na poziomie około 60 euro na dzień. Ministerstwo Infrastruktury uzgodniło porozumienie. ZMPD wystąpiło z apelem do premiera, aby Sejm uchwał stosowne przepisy jeszcze w tej kadencji. Inaczej cały proces rozpocznie się po wyborach na nowo. Mamy obietnice, że zostanie to przedstawione w pakiecie ustaw mających być uchwalonych do końca kadencji. Czasu jest niewiele
wskazuje Piotr Mikiel.
Droższa infrastruktura i nowe tachografy w 2023 roku
Widzę zagrożenia dla małych firm. Tam, gdzie system jest skomplikowany, to muszą zachować czujność. Wzrasta ryzyko kontroli. Rynek wschodni się ogranicza. Poza tym, rysuje się widmo wzrostu kosztów korzystania z infrastruktury drogowej. W grudniu 2023 Niemcy chcą podnieść koszty dostępu
prognozuje Piotr Mikiel.
Pod względem prawnym, to wydaje się, że będzie spokojniej. Widzę możliwość dostosowania się do przepisów. Polskie firmy dostosowały się w większości do stawek wynagradzania za granicą. Podniesione polskie wynagrodzenia mieszczą się w ramach wynagrodzeń sektorowych. Starczało nawet na niemieckie wynagrodzenia. Co więcej, w Belgii, czy Niderlandach najczęściej także starczało. Liczę, że uda się wprowadzić te nowe, korzystniejsze regulacje. W tym roku wymiana tachografów w starych pojazdach jeszcze nie będzie miała miejsca. Od 21 sierpnia 2023 tachografy drugiej generacji staną się obowiązkowe dla nowo rejestrowanych samochodów ciężarowych o dmc powyżej 3,5 tony. Odnotowywać będą przekroczenia granic, miejsca załadunków rozładunków. Uproszczą one rozliczenia i naliczanie wynagrodzenia.
dodaje Łukasz Włoch.
Małe firmy mogą upaść
Lobbujemy za tymi planowanymi przepisami w ustawie o delegowaniu. Pozwoliłoby to na podział wypłaty na 2 transze. Zasadnicze wynagrodzenie wypłacałoby się do 10 dnia miesiąca, a stawkę za delegowanie nieco później. Generalnie w 2023 roku dojdzie do przetasowania na rynku przewoźników. W szczególności mogą ucierpieć mali. Poradzą sobie ci z dobrą strategią oraz ci, co będą potrafili dobrze liczyć koszty. Obecnie mamy rynek spedycji. Odwróci się to niedługo, znów do rynku przewoźnika. Konsumpcja wzrośnie i wzrośnie zapotrzebowanie na transport. To też da oddech małym firmom. Liczę, że kolejne lata będą dobre dla przewoźników. Mamy obecnie załamanie gospodarcze, ale zawsze nadchodzi odbicie. Dołki gospodarcze to zawsze przetasowania na rynku
prognozuje Grzegorz Borowicz.
Obecnie kierowcy zarabiają najlepiej w historii. Duże firmy mają kierowców w wystarczającej liczbie. Odpływ kadr jest od firm, co zalegają z wypłatami i nie do końca przestrzegają zasad. Jesteśmy generalnie na początku krzywej podnoszenia stóp procentowych. Aktualnie branża budowlana jest w dołu, a to potencjalnie duży wolumen towaru, przy widoczny przy odbiciu gospodarczym. To może być dobry plan na trudniejsze czasy
reasumuje Maciej Zwyrtek.