Towary typu ADR stanowią ogromne zagrożenie dla środowiska naturalnego i tworzą niebezpieczeństwo utraty zdrowia bądź życia ludzi. Jak według ekspertów będzie kształtowała się przyszłość w transporcie ADR klasy 9? W jaki sposób branża transportowa może uelastycznić się na poszerzający się rynek towarów, które są potencjalnie niebezpieczne? O tym między innymi rozmawiali uczestnicy panelu „Transport towarów niebezpiecznych klasy 9 w tym baterii” podczas Konferencji Przewoźników w Szczecinie.
ADR klasy 9 – czym się charakteryzują?
Klasa 9 jest jedną z 13 klas w klasyfikacji towarów niebezpiecznych ADR. Obejmuje towary i przedmioty, które w trakcie transportu stanowią ryzyko odmiennie niż towary sklasyfikowane w innych klasach. Klasa 9 jest bardzo szeroka. W jej skład poza bateriami litowo jonowymi wchodzą między innymi azbest, napinacze wstępne pasów bezpieczeństwa, poduszki powietrzne.
ADR klasy 9 – przepis 188
Pierwszym krokiem do bezpiecznego transportu towarów ADR jest właściwe zakwalifikowanie go. Wiedzę na temat tego, czy towar jest objęty pełnym prawem ADR, czy też powinien zostać zwolniony z niego, standardowo posiada odpowiednio przeszkolony kierowca. Jeśli towar został rozpoznany, kolejnym krokiem jest poprawne zabezpieczenie go.
Dla baterii litowo jonowych wprowadzono szczególny przepis 188. Jeżeli jedno ogniwo (najmniejszy element) ma możliwość magazynowania energii nie większą niż 20 Wh, a bateria (składa się przynajmniej z dwóch ogniw), ma możliwość magazynowania nie więcej niż 100 Wh – to już jest pierwszy punkt, aby wyłączyć taką baterię z przepisu. Mamy dużo takich urządzeń, baterii, które się stosuje do urządzeń np. wkrętarek, telefonów. Ze względu na to, że są one trochę mniejsze (mają mniejszą możliwość magazynowania energii) – jest to pierwszy krok, aby je wyłączyć. Przy transporcie muszą one być zapakowane w urządzenie i zabezpieczone przed zwarciem. To daje możliwość wyłączenia. Stosuje się także odmienne oznaczenia dla towarów wyłączonych – tłumaczy Tomasz Kosiłko, Inspektor w Centrum Szkolenia Kierowców Zawodowych.
Wyłączenie 1.1.3.6
Drugą przesłankę do wyłączenia stosuje się w momencie, kiedy bateria ma powyżej 100 Wh – wtedy stosujemy tzw. wyłączenie 1.1.3.6 Wyłączenie 1.1.3.6 dotyczy ilości przewożonych w jednostce transportowej. Polega ona na określeniu limitu ładunku towarów niebezpiecznych na pojazd, bez względu na wielkość opakowania. Wówczas również stosujemy inne oznaczenie. Trzeci przypadek wyłączenia – waga towaru do 333 kg (liczone tylko baterie, bez urządzeń). Oznacza się je nalepką 9A – różne materiały i przedmioty niebezpieczne.
ADR klasa 9 – na lądzie i na wodzie
Transport towarów ADR klasy 9 różni się nieco w przypadku lądu i wody. Procedura przewozu towarów niebezpiecznych na morzu rozpoczyna się od zarezerwowania miejsca na promie. Każdy transport ADR musi być zgłoszony. Istotne jest także, że na morzu nie przyjmuje się wyłączeń i każdy towar ADR podlega szczególnej uwadze. Warto zaznaczyć, że podczas transportu ADR drogą morską nie przyjmuje się dodatkowo transportu osobowego.
Podczas przesyłania dokumentów do armatora, przesyłamy także kartę charakterystyki takiego produktu i to armator decyduje który prom nas może zabrać, a który nie. I o tyle to się różni w przypadku transportu na zachód europy, gdzie nie mamy przepraw promowych z wyłączeniem oczywiście Anglii, że ten transit time może się wydłużyć w związku z tym, że dany prom nas może zabrać lub też nie. Oczywiście dochodzi kwestia szkolenia kierowcy, wyposażenia auta w skrzynkę, walizkę ADR, ale przewoźnik decydując się na przewóz takich ładunków musi być tego świadomy – wyjaśnia Mikołaj Przybecki, dyrektor ds. eksportu i rozwoju, Imex Logistics Sp. z o.o.
Utylizacja odpadów ADR
Utylizacja odpadów ADR rozpoczyna się w momencie przywiezienia ich do zakładu utylizacji. Możliwości utylizacji tych baterii w Polsce to jest mniej więcej 1/30 tej ilości, którą się wytwarza. Jest to śladowa ilość w porównaniu do ilości produkcji. Odpady, które zostaną poddane utylizacji muszą być zatem przewiezione do zakładu. Główny kierunek do utylizacji to Niemcy – jest to transgraniczny przewóz odpadów. Taki transport wymaga odpowiedniego zgłoszenia. Nie można bez odpowiednich zgód i bez odpowiednich papierów tego przewieźć. Ponadto ryzyko wypadku podczas przewozu zużytych baterii rośnie wraz ze stanem ich zużycia. W związku z tym – osoba, która nadaje taki towar, musi bardzo szczegółowo sprawdzić czy nie stanowi zagrożenia.
Na tą chwilę niestety baterie są w niewielkim stopniu recyklingowane. Po wejściu rozporządzenia, recykling baterii ma się odbywać na skalę masową, więc i przewóz będzie wówczas stosunkowo większy. Należy także zaznaczyć, że pojawią się nowe kategorie baterii – obecnie mamy baterie nowe i baterie zużyte, a pojawią się jeszcze baterie używane nadające się do innego użycia niż pierwotne. Aby być na bieżąco należy śledzić aktualizowane przepisy ADR. Zagrożenie na dzień dzisiejszy stanowi gromadzenie wszelkiego typu baterii. W nowym rozporządzeniu pojawi się zapis o wyraźnym rozdzieleniu rodzajów baterii, czyli oddzielenie baterii litowych od pozostałych – swoją perspektywę przedstawia Krzysztof Kłeczek, doradca ADR.
ADR klasa 9 – trendy rozwoju bezpieczeństwa
Niestety obecnie nie pojawiły się jeszcze rozwiązania technologiczne usprawniające przewóz towarów ADR klasy 9. Według ekspertów obecna tendencja w naturalny sposób stworzy na rynku miejsce do powstania usprawnień, nowego typu zabezpieczeń i technologii.
Widzę tendencję wzrostu zainteresowania bezpieczeństwem transportu ADR wraz ze wzrostem popularności rowerów, hulajnóg elektrycznych i innych tego typu urządzeń. Szkolimy naszych kierowców i dbamy o aktualizowanie ich uprawnień. Równocześnie dbamy także o dostosowywanie floty i w tym także upatrujemy możliwość rozwoju – mówi Mikołaj Przybecki.
Jeśli mamy określoną flotę i określoną liczbę kierowców, należy zastanowić się czy przy stale zwiększającej się liczbie towarów niebezpiecznych nie powinniśmy zmienić swojego podejścia. Wiele przedmiotów, które do tej pory nie były towarem niebezpiecznym, takim właśnie się staje. Przykładem na to są środki ochrony roślin. Inwestycja w szkolenie kierowców i wyposażenie samochodów według norm ADR to najlepszy możliwy na tę chwilę kierunek. W tym momencie daje nam to możliwość przyjęcia towarów, których normalnie nie moglibyśmy przyjąć – zaznacza Krzysztof Kłeczek.
Należy się przebranżowić, ponieważ niedługo będzie to standardem. Firmy transportowe niestety boją się towarów niebezpiecznych ze względu na częstsze kontrole i niezbędne szkolenia. Jest to niesłuszne. Należy poszerzać swoją działalność wspierając się przy tym dobrym, mądrym i doświadczonym doradcą – podobną perspektywę przyjmuje Tomasz Kosiłko.
