Niemcy, Niderlandy i Belgia to najistotniejsze węzły z punktu widzenia obsługi transportowej handlu wewnątrzunijnego. Zarówno z uwagi na wartość, jak i wolumen transportowanych dóbr, kluczowa okazuje się relacja Niderlandy – Niemcy.
Aż 8 proc. handlu wewnątrzunijnego odbywa się w relacji Niderlandy – Niemcy – wynika z analizy korytarzy transportowych, przeprowadzonej przez IRU. W 2023 r. przewieziono tędy (niezależnie od rodzaju transportu) 133,7 mln ton.
Kolejne 7 proc. to relacja Niderlandy – Belgia (niemal 106 mln ton). Na trzecim miejscu znajduje się trasa Niemcy – Niderlandy (4 proc., prawie 64,2 mln ton).
Po 3 proc. obejmują trasy Belgia-Francja (51,3 mln ton) i Belgia – Niderlandy (prawie 50 mln ton). Po 2 proc. z kolei m.in.: Belgia – Niemcy, Francja – Belgia, Polska – Niemcy oraz Niemcy – Polska.
| Relacja | Proc. udział w handlu wewnątrzunijnym | Wolumen (w mln ton) |
| Niderlandy – Niemcy | 8 proc. | 133,7 |
| Niderlandy – Belgia | 7 proc. | 105,89 |
| Niemcy – Niderlandy | 4 proc. | 64,18 |
| Belgia-Francja | 3 proc. | 51,28 |
| Belgia – Niderlandy | 3 proc. | 49,51 |
| Belgia – Niemcy | 2 proc. | 37,32 |
| Francja – Belgia | 2 proc. | 36,59 |
| Polska – Niemcy | 2 proc. | 32,77 |
| Niemcy – Belgia | 2 proc. | 28,28 |
| Niemcy – Francja | 2 proc. | 28,21 |
Źródło: IRU na bazie danych Eurostatu za 2023 r. Dla zachowania spójności analizy, przedstawiona została perspektywa kraju importującego określone dobra w handlu dwustronnym.
Wartość przewożonego towaru
Tyle, jeśli chodzi o ujęcie opierające się na wolumenie transportowanych towarów. Pod względem wartości na pierwszym miejscu również znajduje się szlak Niderlandy – Niemcy, na którym wymiana handlowa przekracza 195 mld euro. Wysoko znalazły się również wspomniane wyżej relacje Niemcy – Niderlandy (prawie 110,7 mld euro) i Niderlandy – Belgia (96,5 mld euro).
| Relacja | Proc. udział w handlu wewnątrzunijnym | Handel (w mld euro) |
| Niderlandy – Niemcy | 5 proc. | 195,20 |
| Niemcy – Francja | 3 proc. | 112,04 |
| Niemcy – Niderlandy | 3 proc. | 110,67 |
| Niderlandy – Belgia | 2 proc. | 96,51 |
| Polska – Niemcy | 2 proc. | 94,36 |
| Niemcy – Włochy | 2 proc. | 87,89 |
| Niemcy – Polska | 2 proc. | 86,92 |
| Belgia – Niemcy | 2 proc. | 85,55 |
| Belgia – Francja | 2 proc. | 82,24 |
| Niemcy – Austria | 2 proc. | 80,48 |
Źródło: IRU na bazie danych Eurostatu za 2023 r. Dla zachowania spójności analizy, przedstawiona została perspektywa kraju importującego określone dobra w handlu dwustronnym.
Największa gospodarka i kluczowe porty
Kluczowa z perspektywy wewnątrzunijnej wymiany handlowej pozycja Niemiec, Niderlandów i Belgii nie powinna dziwić.
Wszak te pierwsze są największą gospodarką Unii Europejskiej. To Niemcy mają największy udział zarówno w unijnym eksporcie, jak i imporcie towarów spoza Unii do całej Wspólnoty Europejskiej (odpowiednio – 28 i 18,8 proc., z uwagi na wartość – wynika z danych IRU).
Co więcej, z danych Eurostatu wynika, że w 2023 r. Niemcy zajmowały dominującą pozycję w eksporcie wewnątrzunijnym. To one w przypadku aż 25 krajów z Unii Europejskiej uplasowały się w trójce najważniejszych partnerów, z czego w przypadku 17 – były liderem wymiany handlowej.
W Niderlandach i Belgii znajdują się z kolei kluczowe dla europejskiej wymiany handlowej porty. Jak podaje IRU, w 2023 r. niemal 20 procentami całkowitego wolumenu obsługiwanego w europejskich portach zajmowały się tylko dwie lokalizacje – port Rotterdam i Antwerpia-Brugia.
Na tak silną pozycję wspomnianych dwóch krajów w obsłudze handlu wewnątrzunijnego wpływa również ich kluczowa rola w wymianie gospodarczej z krajami spoza Wspólnoty. To właśnie Niderlandy dzierżą palmę pierwszeństwa w imporcie dóbr spoza UE, analizowanym z perspektywy wolumenu – w 2023 r. było to niemal 293,5 mln ton. Dla porównania – plasujące się na drugim miejscu Włochy odpowiadały za nieporównywalnie mniej, bo blisko 192 mln ton.
Na pozycję Niderlandów w tym zakresie nie wpłynął nawet fakt, że w 2023 roku w tamtejszych portach rozładowano o 8,6 proc. mniej rok do roku importowanych towarów – wynika z danych Statistics Netherlands (CBS). Analizę przepływu towarów w relacji UE – kraje trzecie przedstawimy jednak w odrębnym artykule.
Z kolei Belgia jest, obok wspomnianych już Niderlandów i Niemiec, jednym z krajów o największym przepływie towarów (importowanych i eksportowanych poza UE), zarówno jeśli chodzi o ich wartość, jak i wolumen. Na przykład – w przypadku eksportu zajmuje piąte miejsce, zaś importu – szóste (ujęcie pod względem wartości).
Wolumen: paliwa i surowce
Sam rozkład tras przepływu dóbr w Europie to jednak nie wszystko. Z perspektywy chociażby firm transportowych i spedycyjnych kluczowa będzie informacja dotycząca tego, co dokładnie jest transportowane tymi trasami.
Raport IRU udziela odpowiedzi i na to pytanie. Przyjrzyjmy się ponownie dziesięciu kluczowym relacjom, najpierw z punktu widzenia wolumenu (w tonach). Produkty energetyczne są tu najważniejszym przewożonym dobrem. Pod tym szerokim pojęciem zawierają się m.in.: (za Standardową klasyfikacją handlu międzynarodowego – SITC) paliwa, węgiel, ropa naftowa i produkty pokrewne, gaz.
W relacjach Niderlandy – Niemcy i Niderlandy – Belgia produkty energetyczne stanowią blisko połowę transportowanych dóbr (jest to odpowiednio 46 i niemal 54 proc.). Odpowiadają też za niemal ⅓ – w relacji Belgia – Niderlandy, ¼ – Belgia – Niemcy, ⅕ – Francja – Belgia.
Niezwykle ważnym ładunkiem są również surowce. Ta obszerna kategoria zawiera m.in.: skóry, drewno, włókna, kamień, piasek, żwir, rudy metali i oleje. W relacji Niderlandy – Niemcy (przypomnijmy – najważniejszej w handlu wewnątrzunijnym), ta kategoria produktów odpowiada za ponad 25 proc. transportowanych dóbr. W kolejnych dwóch – Niderlandy – Belgia oraz Niemcy – Niderlandy – za blisko 19 proc.
Na trasie Belgia – Francja surowce są najważniejszym dobrem, odpowiadając za ponad 27 proc. przewożonego wolumenu.
Wartość: maszyny, wyroby i chemikalia
Z punktu widzenia wartości przewożonych ładunków sytuacja wygląda jednak zupełnie inaczej. W trzech najistotniejszych korytarzach transportowych (Niderlandy – Niemcy, Niemcy – Francja i Niemcy – Niderlandy) największy udział mają (ujmowane wspólnie): maszyny, urządzenia i sprzęt transportowy.
Na kolejnym miejscu znajdują się inne wyroby fabryczne – to m.in. wyroby ze skóry, gumy, korka, szkła, papier i tektura, meble, odzież, obuwie, artykuły biurowe, itd. Na trzecim – chemikalia.
Nawiązując do opisanego wyżej przewozu produktów energetycznych warto zauważyć niezwykle istotną rolę Niderlandów, które są “znaczącym ich dystrybutorem, zarówno pod względem wolumenu, jak i wartości” – zauważa IRU, zwracając uwagę przede wszystkim na korytarz Niderlandy-Niemcy.
