Ministerstwo Rozwoju i Technologii opublikowało badanie, w którym udział wzięło 1410 mikro, małych i średnich przedsiębiorców. Polskie przedsiębiorstwa stają w obliczu nowych wymagań regulacyjnych związanych ze zrównoważonym rozwojem. Badania pokazały, że ich świadomość i przygotowanie do wprowadzenia tych zmian pozostawiają wiele do życzenia. Z jakimi wyzwaniami mierzą się przedsiębiorcy? Czy są gotowi na zmiany, które nadchodzą wielkimi krokami? My również wraz z GS1 sprawdziliśmy co w tym kontekście słuchać u firm TSL!
ESG: Czy polskie firmy są gotowe?
Poniższe dane pochodzą z raportu: „Badanie dotyczące świadomości i gotowości na wdrażanie polityk zrównoważonego rozwoju w sektorze MŚP w Polsce”
Polskie przedsiębiorstwa z sektora MŚP stają w obliczu rosnącej presji, aby wdrażać zasady zrównoważonego rozwoju. Jednak jak pokazują wyniki badania przeprowadzonego na grupie 1410 przedsiębiorców, świadomość tych zagadnień oraz gotowość do ich implementacji są nadal na niskim poziomie. Jedynie 47% przedstawicieli MŚP uznaje zrównoważony rozwój za ważny aspekt działalności biznesowej. Co piąty respondent nie potrafił odpowiedzieć na pytanie dotyczące znaczenia tej kwestii, co świadczy o poważnych brakach w wiedzy.
Niska świadomość zrównoważonego rozwoju
Poziom identyfikacji i zrozumienia zrównoważonego rozwoju wśród przedsiębiorców MŚP jest alarmująco niski. Wśród przedstawicieli firm, które uczestniczyły w wywiadach pogłębionych, wielu nie znało podstawowych pojęć związanych z tą tematyką. Z raportu wynika, że najliczniejszą grupę stanowili ci, którzy w ogóle nie znali terminu 'zrównoważony rozwój’ lub spotkali się z nim, ale nie znali jego znaczenia.
Wielu przedsiębiorców błędnie utożsamia zrównoważony rozwój z ogólnym harmonijnym rozwojem firmy, bez świadomości, że obejmuje on także aspekty ekologiczne, społeczne i zarządcze. Tylko niewielka część badanych potrafiła prawidłowo zdefiniować istotę zrównoważonego rozwoju.
Różnorodność branż a świadomość zrównoważonego rozwoju
Znaczenie zrównoważonego rozwoju różni się w zależności od wielkości firmy, profilu działalności i zasięgu działania. Firmy średnie oraz te o zasięgu międzynarodowym częściej uznają tę kwestię za istotną. Przemysłowcy wydają się być bardziej zaangażowani w implementację zrównoważonych rozwiązań niż firmy budowlane, które, mimo że są silnie regulowane, najrzadziej uznają zrównoważony rozwój za ważny.
Przedsiębiorstwa o zasięgu międzynarodowym, często naciskane przez zagranicznych kontrahentów, muszą spełniać coraz bardziej restrykcyjne normy dotyczące zrównoważonego rozwoju. Firmy działające lokalnie rzadziej odczuwają presję w tym zakresie.
Zrozumienie regulacji prawnych – klucz do sukcesu?
Jednym z największych wyzwań, przed jakimi stoją polskie MŚP, jest brak znajomości przepisów prawnych dotyczących zrównoważonego rozwoju. Aż 63% badanych nie zna żadnego z wymienionych w ankiecie przepisów, a tylko co dziesiąty potrafił je zidentyfikować. Warto podkreślić, że znajomość tych regulacji jest kluczowa dla płynnego wprowadzenia nowych standardów w działalność firm.
Przedstawiciele średnich przedsiębiorstw, którzy byli bardziej świadomi przepisów, często deklarowali, że nie widzą realnego wpływu tych regulacji na swoją bieżącą działalność. Wielu z nich nie miało jeszcze z nimi bezpośredniej styczności i są zdania, że nie dotyczą one ich przedsiębiorstw.
Przygotowanie do raportowania zgodnego z CSRD
Jednym z kluczowych wyzwań dla polskich MŚP jest przygotowanie się do wymogów raportowania zgodnych z Dyrektywą o sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD). Wyniki badania wskazują, że ponad połowa firm nie zna Europejskich Standardów Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju (ESRS), a jedynie 20% respondentów deklaruje znajomość tych standardów w swojej firmie. Najbardziej zorientowane w tych wymaganiach są firmy średnie oraz te działające na skalę krajową i międzynarodową.
Jednak większość firm wciąż nie wdrożyła działań związanych z ESG – jedynie 12% badanych przedsiębiorstw podjęło kroki w tym kierunku. Co trzeci ankietowany nie jest nawet pewien, czy takie działania zostały wdrożone, co sugeruje, że zrównoważony rozwój nie jest jeszcze zakorzeniony w strategii wielu firm.
Bariery we wdrażaniu zrównoważonego rozwoju
Przedsiębiorcy z sektora MŚP napotykają liczne bariery we wdrażaniu zrównoważonych rozwiązań. Brak odpowiedniego przygotowania, wsparcia oraz nieelastyczny charakter międzynarodowych regulacji to tylko niektóre z wyzwań, z którymi muszą się zmierzyć. Wiele firm obawia się również kosztowności procesu wdrażania nowych rozwiązań, co w połączeniu z brakiem odpowiednich zasobów kadrowych i finansowych stanowi poważną przeszkodę.
Wsparcie i edukacja – klucz do sukcesu
Eksperci wskazują na pilną potrzebę wsparcia edukacyjnego dla przedsiębiorców. Poziom wiedzy na temat zrównoważonego rozwoju oraz możliwości implementacji odpowiednich rozwiązań jest bardzo niski. Istnieje potrzeba opracowania i promowania materiałów edukacyjnych, które byłyby dostosowane do specyfiki różnych branż. Ważne jest również utworzenie punktów kontaktowych, gdzie przedsiębiorcy mogliby uzyskać wsparcie w zakresie raportowania i wdrażania nowych regulacji.
Nie mniej ważne jest wsparcie finansowe. Preferencyjne warunki w przyznawaniu funduszy dla firm realizujących polityki zrównoważonego rozwoju mogłyby stanowić dodatkową motywację dla przedsiębiorców do wprowadzenia tych zasad w swoich firmach. Warto również promować korzyści finansowe wynikające z wdrażania oszczędnych zrównoważonych rozwiązań.
Wyzwania i potrzeby wsparcia
Przed polskimi MŚP stoi wiele wyzwań związanych z wdrożeniem zrównoważonych rozwiązań i przygotowaniem do wymogów CSRD. Najczęściej wskazywane bariery to brak odpowiedniego wsparcia, zarówno finansowego, jak i edukacyjnego, a także wysokie koszty wdrażania nowych rozwiązań. Dodatkowym problemem jest niewielka liczba specjalistów w dziedzinie zrównoważonego rozwoju, co utrudnia firmom samodzielne przystosowanie się do nowych regulacji.
Mimo to, wiele firm dostrzega potrzebę zmian, szczególnie w kontekście współpracy z większymi partnerami biznesowymi oraz działaniami na rynkach międzynarodowych, gdzie zrównoważony rozwój jest coraz częściej warunkiem koniecznym do nawiązania współpracy.
Wnioski i rekomendacje
Aby polskie MŚP mogły skutecznie wdrożyć wymagania CSRD i zrozumieć oraz zastosować zasady ESG, konieczne jest zwiększenie wsparcia w kilku kluczowych obszarach, jak edukacja, wsparcie finansowe i specjalistyczne.
Edukacja i świadomość
Niezbędne są kampanie edukacyjne skierowane do przedsiębiorców, które wyjaśnią korzyści wynikające z wdrożenia zrównoważonych praktyk oraz przedstawią proste, praktyczne wskazówki dotyczące ich implementacji.
Wsparcie finansowe
Wprowadzenie preferencyjnych warunków finansowych oraz grantów dla firm podejmujących się wdrożenia zrównoważonych rozwiązań może stanowić istotny bodziec do działania.
Wsparcie specjalistyczne
Dostęp do ekspertów oraz narzędzi ułatwiających raportowanie i sprawozdawczość jest kluczowy, szczególnie dla mniejszych firm, które nie posiadają zasobów na zatrudnienie dodatkowego personelu.
W TSL również nie jesteśmy gotowi!
Poniższe dane pochodzą z raportu: „ESG w TSL. Jesteśmy gotowi?”
Stan przygotowania polskich MŚP na ESG jest częściowy i pozostawia wiele do życzenia. Nasze badania, przeprowadzone na grupie 176 przedstawicieli firm z sektora TSL również mierzy się z podobnymi wyzwaniami. W badaniu wzięli udział przedstawiciele dużych firm (30%), średnich (26%), małych (24%) i mikroprzedsiębiorstw (20%). Większość respondentów działa na rynku europejskim (62%), podczas gdy na rynku polskim operuje 28%, a globalnie jedynie 10%.
Wyniki ankiety:
- Świadomość ESG: Tylko 21% firm z sektora TSL ma opracowaną strategię zrównoważonego rozwoju, a 36% jest w trakcie jej tworzenia. Aż 43% przedsiębiorstw nie podjęło jeszcze żadnych działań w tym zakresie.
- Znajomość terminologii: 51% respondentów zna pojęcie „greenwashing,” ale już tylko 30% rozumie termin CSDDD. Znajomość ESRS (41%) oraz taksonomii (43%) również pozostawia wiele do życzenia. Co gorsza, aż 66% firm nie zna zakresu Europejskich Standardów Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju.
- Wpływ regulacji: Prawie połowa firm (49%) uważa, że przepisy z zakresu zrównoważonego rozwoju bezpośrednio wpływają na ich działalność, a 37% twierdzi, że wpływają pośrednio. Tylko 14% nie widzi żadnego wpływu tych regulacji.
- Raportowanie ESG: Ponad połowa (53%) firm nie przygotowuje ani nie planuje sporządzania raportów dotyczących zrównoważonego rozwoju. Wśród tych, które takie raporty tworzą, największy nacisk kładzie się na kwestie środowiskowe (51% respondentów wskazuje je jako zdecydowanie ważne).
- Bariery wdrażania ESG: Największym wyzwaniem dla firm jest brak wsparcia edukacyjnego (44%) oraz kadrowego (24%). Tylko 8% firm korzysta z funduszy europejskich wspierających wdrażanie działań ESG.
Działania podjęte przez firmy
Mimo trudności, 40% ankietowanych firm w TSL może się pochwalić wdrożeniem pierwszych działań związanych z ESG. Co więcej, 62% z tych firm wysłało swoich pracowników na szkolenia z zakresu ESG w ciągu ostatniego roku, co pokazuje rosnącą świadomość potrzeby podnoszenia kompetencji.
Te dane pokazują, że sektor TSL stoi w obliczu wielu wyzwań, ale jednocześnie zaczyna dostrzegać konieczność dostosowania się do nowych standardów. Aby jednak proces ten przebiegał sprawnie, konieczne jest zwiększenie wsparcia edukacyjnego i finansowego dla przedsiębiorców.
