Debata: Kariera logistyka a AI na PLHE 2024

Sztuczna inteligencja stała się nieodłącznym elementem nowoczesnej logistyki, przekształcając sposób zarządzania transportem i procesami magazynowymi.

Pierwszą debatę na PLHE 2024 rozpoczął Kamil Nowak, Head of Sales w Transcash.eu. Do rozmowy zaprosił ekspertów z różnych stron logistycznej barykady. Uczestnicy mogli posłuchać Agaty Chorzeli (GS1), Krzysztofa Pusłowskiego (Trimble), Adama Kolińskiego (Wyższa Szkoła Logistyki), Michała Oliwy (SOTI) oraz Marcina Haładudy (trans.eu).

Na debacie eksperci z branży logistycznej podzielili się swoimi spostrzeżeniami na temat wpływu AI na etykę i karierę logistyków.

Sztuczna inteligencja w transporcie

Krzysztof Pusłowski z firmy Trimble opisał zastosowanie AI w transporcie, w tym systemy automatycznych negocjacji z systemami ruchu drogowego. Dzięki AI kierowcy mogą korzystać z tzw. zielonej fali, co pozwala na płynniejsze i bezpieczniejsze podróżowanie. Systemy te także informują o wypadkach i zdarzeniach drogowych, co wcześniej było możliwe jedynie za pośrednictwem systemów radiowych.

- Automatyzacja procesów w transporcie za pomocą AI to nie tylko kwestia zwiększenia efektywności, ale także poprawy bezpieczeństwa na drogach. Systemy automatycznych negocjacji z systemami ruchu drogowego pozwalają na płynniejsze przejazdy, mniejszy stres za kierownicą jak i redukcję emisji spalin - mówi Krzysztof Pusłowski, Sales & Project Manager w Trimble

AI w zarządzaniu zleceniami

Oprócz transportu, AI znajduje szerokie zastosowanie w zarządzaniu zleceniami. Jak opisuje Krzysztof Pusłowski, jednym z innowacyjnych rozwiązań jest Fleet Planner firmy Trimble, wykorzystywany w Transporeon. System ten automatyzuje proces realizacji zleceń, uwzględniając różne czynniki, takie jak rodzaj samochodu czy dostępność kierowców. Automatyzacja ta zwiększa efektywność i optymalizuje zarządzanie flotą transportową.

- Oczywiście, integracja tak różnych systemów zwykle jest bardzo skomplikowana. Jednak główny silnik zarządzania, oparty na sztucznej inteligencji i uczeniu maszynowym, umożliwia odpowiedni wybór samochodów, kierowców, dostępnego czasu pracy itp. Dzięki temu transport może być bardziej zautomatyzowany i zoptymalizowany, co jest szczególnie istotne dla dużych firm transportowych - yłumaczy reprezentant Trimble

AI i systemy wizyjne

Nowością na rynku zdobywającą coraz większą popularność są również systemy Video Intelligence, umożliwiające pełen monitoring wokół pojazdu jak i ostrzeganie o np. zmęczeniu kierowcy za kierownicą. Tutaj również są one wspierane przez AI w celu rozpoznawania niebezpieczeństw jak i ostrzegania kierowcy podczas jazdy.

AI a zdrowie kierowców

AI znajduje również zastosowanie w monitorowaniu zdrowia kierowców. Dzięki aplikacjom analizującym dane biometryczne, możliwe jest ocenianie samopoczucia kierowców w czasie rzeczywistym. Jednakże, takie monitorowanie rodzi pytania etyczne dotyczące prywatności i bezpieczeństwa danych.

Ograniczenia i zagrożenia AI

W debacie poruszono także ograniczenia AI. Przykładem może być autonomiczny pojazd, który można oszukać, tworząc fałszywe linie ciągłe na drodze. Innym zagrożeniem są deepfakes, które mogą prowadzić do wyłudzeń odszkodowań. Sztuczna inteligencja, mimo swoich zalet, musi być rozwijana z zachowaniem odpowiednich środków bezpieczeństwa.

Zarządzanie urządzeniami mobilnymi

Monitorowanie zdrowia kierowców to tylko jedno z wielu zastosowań AI w logistyce. Michał Oliwa przedstawia, jak technologia EMM wspiera zarządzanie urządzeniami mobilnymi.

Przedstawiciel SOTI zastrzega, że ich technologia nie służy do inwigilacji, ale do optymalizacji pracy i zabezpieczenia danych. Pracodawcy mogą w  SOTI MobiControl wdrażać różne scenariusze użycia narzędzi takich jak smartfony, tablety, skanery. Mogą to być urządzenia firmowe z pełną kontrolą pracodawcy lub z podziałem na sferę prywatną i zawodową, zapewniając kontrolę nad aplikacjami używanymi w pracy.

- Z technologii SOTI korzystają chociażby firmy logistyczne, kurierskie i magazynowe.  Umożliwia ona pracownikom zgłaszanie szkód cyfrowo, eliminując papierową dokumentację. Rozwiązania SOTI pozwalają im na zdalne zarządzanie i zabezpieczanie urządzeń, minimalizując ryzyko utraty danych. W sytuacji zagubienia lub kradzieży urządzenia można je szybko zdezaktywować. SOTI bada też możliwości wykorzystania AI i dronów w logistyce urządzeń, np. do szybkich dostaw lub znajdowania zgubionych skanerów w magazynach - mówi Michał Oliwa

Ciekawy również jest SOTI XSight. To zaawansowana platforma diagnostyczna, która umożliwia dogłębną analizę danych związanych z mobilnością. Platforma dostarcza kompleksowych danych analizy i wizualizacji danych związanych z eksploatacją urządzeń. Smart Batteries, monitoruje stan baterii, parametry  ładowania takie jak temperatura, pojemność, i zużycie przez aplikacje, co pozwala na efektywne zarządzanie energią. Może też wskazać przyczyny szybkiego zużycia baterii, np. przez oglądanie filmów na YouTube.

- Nasze rozwiązania do zarządzania urządzeniami mobilnymi pomagają firmom logistycznym w monitorowaniu i zabezpieczaniu danych. Etyczne aspekty monitorowania pracowników są dla nas niezwykle ważne. Staramy się dostarczać narzędzia, które zapewniają równowagę między kontrolą a prywatnością - dodaje Account Manager EE w SOTI.

Transformacja edukacyjna w logistyce

Adam Koliński podkreśla, że uczelnie powinny zmieniać perspektywę w kontekście kompetencji zawodowych studentów. Po pierwsze nie powinny patrzeć wyłącznie na efekty kształcenia zgodne z wymaganiami ministerialnymi. Powinny skupić się na praktycznych konsekwencjach kształcenia. Dla każdej szkoły produktem nie powinien być dyplom, ale kompetencja, którą student wykorzysta w pracy.

- Każdy z nas doświadczył, że kończąc studia, musieliśmy uczyć się praktyki od początku w pracy. Dlatego upraktycznienie programu kształcenia jest kluczowe i dzieje się to u nas już od dłuższego czasu. W logistyce klasyczne kompetencje operacyjne, jak optymalizacja magazynów, transportu czy logistyka produkcji, są nadal potrzebne i będą z nami zawsze. Jednakże, coraz ważniejsze stają się miękkie kompetencje menedżerskie -  mówi przedstawiciel WSL

Kompetencje miękkie również mają znaczenie

Pandemia pokazała, jak ważne jest zarządzanie zdalne i umiejętność motywowania zespołów online. Drugim filarem zmian jest cyfryzacja, w tym model paperless, systemy informatyczne i integracja tych systemów, a także wykorzystanie technologii AI i Przemysłu 4\.0. Kompetencje muszą iść w kierunku digitalizacji, ale klasyczne umiejętności jak komunikacja, zarządzanie czasem czy rozwiązywanie problemów wciąż pozostają niezbędne.

- Naszym celem jest przygotowanie studentów do pracy w dynamicznie zmieniającej się branży. Kładziemy nacisk na praktyczne umiejętności i kompetencje cyfrowe, które są niezbędne w nowoczesnej logistyce. Studenci, jako przyszli pracownicy branży TSL, muszą być praktycznie gotowi do korzystania z najnowszych technologii, aby skutecznie zarządzać łańcuchami dostaw - kwituje Adam Koliński, rektor Wyższej Szkoły Logistyki

Kultura paperless

Kultura paperless jest istotna w kontekście transformacji cyfrowej, ale wciąż napotykamy na bariery. Koliński mówi, że w praktyce brakuje nam liderów i kompetencji cyfrowych do przeprowadzania tych zmian. Istotną barierą jest także dominująca liczba małych firm niezdolnych lub niechcących przejść digitalizacji, do czego można dodać problem z mentalnością niektórych przewoźników. Kamil Nowak z transcash zaznacza, że są usługodawcy, którzy niemoralnie wykorzystują papierowe dokumenty, mimo wykonania przedmiotu umowy przez przewoźników.

- Idea paperless jest słuszna, a korzyści oczywiste. Jednak istnieją przeszkody, jak wymagania niektórych klientów np. w postaci konieczności przekazywania dokumentów w formie papierowej, co opóźnia procesy i może być wykorzystywane do przedłużania terminów płatności - mówi Head of Sales w Transcash.eu

Duże firmy, jak sieci handlowe, wdrażają elektroniczną wymianę dokumentów, ale mniejsze firmy mają z tym trudności. Transformacja cyfrowa wymaga nie tylko pieniędzy, ale też chęci i odpowiedniej edukacji. Agata Horzela z GS1 Polska podkreśla także potrzebę standardów w transformacji cyfrowej, co dodatkowo pomaga osiągnąć interoperacyjność firm w łańcuchu dostaw.  AI może pomóc w angażowaniu małych i średnich firm w te procesy. Jednak wciąż muszą one najpierw przejść pracę u podstaw w zarządzaniu danymi i ocenie ich przydatności dla procesu.

- Liderzy obecni na sali mają wpływ na to, jak ich firmy podejdą do tej kwestii. Ważne jest myślenie o szerszym interesie, nie tylko własnym. Spotykam się z sytuacjami, gdzie przedsięwzięcia, które mogłyby pomóc firmom logistycznym, są hamowane ze względu na obawy przed zmianą status quo. To pokazuje, jak ważna jest otwartość na nowe, pożyteczne rozwiązania - dodaje Marcin Haładuda.

Małe firmy w potrzasku ustaw i cyfryzacji

Jeżeli mówimy o małych firmach z branży transportowej, to niewątpliwie będą one miały trudności z wdrażaniem nowych regulacji. Według raportu „Transport drogowy w Polsce 2023,” małych firm transportowych, (2\-9 pracowników) jest ok. 40 tys. Ponadto, mikroprzedsiębiorstwa (JDG) stanowią 55 tys. firm. Razem daje to ok. 95 tys. małych firm. Ich udział w rynku jest znaczący, ponieważ razem stanowią ponad połowę przedsiębiorstw w sektorze transportu drogowego.

W kontekście zielonego ładu i ekologicznych ciężarówek, małe firmy muszą zmierzyć się z problemem finansowania wymiany całej floty na bardziej ekologiczną. Ponadto, w grę wchodzi również digitalizacja i unijne rozporządzenie EFTI, które na ten moment nie wymaga stosowania elektronicznych rozwiązań do przekazywania danych transportowych, ale z czasem się to zmieni. Agata Horzela przewiduje, że do 2029 roku stanie się to obowiązkowe dla wszystkich firm. Oznacza to, że będą musiały one odbierać informacje dotyczące transportu towarowego w formie elektronicznej.

- Obecna sytuacja może prowadzić do konsolidacji rynku TSL, ponieważ małym firmom będzie znacznie trudniej. Jednakże, patrzymy również na korzyści, jakie digitalizacja przynosi. Firmy zaczynają pytać o digitalizację dokumentów, w tym elektronicznych listów przewozowych, które obecnie w Polsce są nielegalne. Mam nadzieję, że ta sytuacja wkrótce się zmieni - mówi ekspertka.

Ta perspektywa stawia przed mikrofirmami w branży TSL poważne wyzwania, które mogą prowadzić do konsolidacji rynku, gdyż małe podmioty będą miały trudności z dostosowaniem się do nowych wymogów. Jednakże digitalizacja niesie ze sobą także korzyści, które mogą motywować firmy do  inwestycji w nowe technologie, co ostatecznie może przynieść pozytywne efekty dla całej branży.

- Transformacja cyfrowa w logistyce zaczyna się od podstaw. A przynajmniej powinna. Nie inaczej jest w przypadku dokumentów. Wdrożenie kultury paperless wymaga edukacji, po co to robimy i jakie korzyści to przyniesie. Firmy powinny dążyć do digitalizacji, ale muszą zacząć od poukładania podstawowych procesów i zrobienia porządku z podstawowymi danymi, jakie znajdują się na dokumentach. Potem mogą przejść do ich digitalizacji. Zautomatyzujmy procesy opierając się o podstawowe systemy IT, jak WMS, czy TMS. Dopiero później sięgajmy po inne, bardziej zaawansowane technologie - powiedziała Agata Horzela, Menedżer ds. standardów w GS1.

Firmy powinny patrzeć szerzej niż tylko swój interes

Marcin Haładuda podkreśla, że technologia powinna służyć ludziom, a nie działać przeciwko nim. Ekspert z trans.eu zaznacza, że powinniśmy patrzeć w przyszłość i przygotowywać się na nadchodzące wyzwania.

- Polska i nasze przedsiębiorstwa solidnie się rozwinęły, więc nie musimy już gonić Zachodu. Teraz możemy zacząć myśleć o tym, co przyniesie najbliższe pół roku. Kiedy nauczymy się planować z takim wyprzedzeniem, będziemy mogli przygotować się na to, co nadejdzie za rok czy dwa. Ostatnie lata wielokrotnie pokazały nam, że brak przygotowania na przyszłe scenariusze może mieć poważne konsekwencje. Zarówno w sytuacjach biznesowych, jak i w codziennym życiu, często ujawniają się nieprzewidziane problemy, które obnażają nasze słabości. Dlatego musimy zadbać nie tylko o teraźniejszość, ale także o przyszłość, aby lepiej radzić sobie z wyzwaniami, które mogą nas czekać - kwituje Marcin Haładuda, Sales Director CEE w Trans.eu.

Logistyka a AI – ciągła zmiana

Eksperci na PLHE 2024 ukazali zarówno korzyści, jak i wyzwania związane z wykorzystaniem AI w logistyce. Technologia ta ma potencjał, aby zrewolucjonizować branżę, jednak konieczne jest uwzględnienie aspektów etycznych i odpowiednie przygotowanie zarówno pracowników, jak i procesów. Kariera logistyka w erze AI będzie wymagać ciągłego doskonalenia umiejętności i adaptacji do nowych realiów technologicznych.

Źródło grafiki głównej: Canva.com