Rok 2023 przyniósł wiele zmian w zakresie popytu i podaży na dobra konsumpcyjne, co wpłynęło w oczywisty sposób na całą gospodarkę na Świecie. Zespół Analiz Ekonomicznych EY uważa, że gospodarka Polski i Europy z trudem wychodzi ze stagnacji, ale najgorsze ma już za sobą. Rok 2023 można śmiało podsumować jednym słowem – wyzwanie. Niestety, prognozy wskazują, że kolejnych 12 miesięcy wcale nie będzie łatwiejszych. “Część firm będzie miała problem z utrzymaniem, ale Ci którzy przetrwają trudny czas, staną się silniejsi” – prognozuje Robert Zarzecki, prezes Citronex Trans Energy. Ostatnie lata nauczyły branżę TSL, że najważniejsza jest odporność i elastyczność. Czy należy inwestować w cyfryzację, systemy, flotę, czy ludzi? Czy warto poszukiwać nowych narzędzi do optymalizacji oraz stawiać na zrównoważony rozwój? Na te pytania można znaleźć odpowiedź w najnowszym raporcie Trans.eu: “Rynek transportowo\-logistyczny w Europie”, którego partnerem merytorycznym jest Polski Instytut Transportu Drogowego.
Kluczowe zmiany w 2023 roku
Sektor TSL ciągle się rozwija, a jedyną pewną rzeczą jest zmiana. Menedżerowie muszą zastanawiać się, jak utrzymać pełną kontrolę nad poziomem kosztów w obliczu tak wielu zmiennych. Wzrost inflacji, niestabilność kursów walutowych oraz fluktuacje cen surowców energetycznych (paliwo, węgiel, czy energia elektryczna) spowodowały ciągłe wahania stawek w transporcie. Wynikiem tego były trudności w kontrolowaniu kosztów i poważnych wyzwań z utrzymaniem rentowności firm transportowych. Zarówno rynek, przedsiębiorcy, jak i konsumenci musieli zaadaptować się do ciągłych zmian prawnych. Dla niektórych problemem stały się zmiany celne, szczególnie sankcje i embarga w handlu z Rosją i Białorusią. Konieczne było poszukiwanie alternatywnych rynków zbytu. Wyższe koszty związanymi z implementacją postanowień Pakietu Mobilności. W tej sytuacji wielu poszukiwało nowych modeli biznesowych, co częściowo sprzyjało rozwojowi transportu morskiego i intermodalnego. Gdy wydawało się, że sytuacja po pandemii została ustabilizowana, pojawił się konflikt zbrojny na Ukrainie, wprowadzając nowe, skomplikowane wyzwania logistyczne.
Jak planować i pozostać elastycznym?
Liczby są niezawodne i nie oszukują. Bez pełnej kontroli nad danymi firmowymi, danymi rynkowymi oraz nad zmianami i trendami, zadanie to staje się trudne, a wręcz niemożliwe. Dane – to one stanowią fundamentalny element planowania strategicznego dla każdej firmy. Dużą rolę w planowaniu będzie od tej pory odgrywać sztuczna inteligencja.
> Dzięki lepszym technikom analitycznym podaż i popyt będzie można przewidywać z coraz większą dokładnością, co pozwoli łańcuchom logistycznym działać wydajniej. Pozwoli też optymalizować planowanie tras. Im bardziej zaawansowane stają się modele i algorytmy, tym większy ich wpływ na sektor
>
>
> tłumaczy Martijn Graat, założyciel LogisticsMatter \& LogistiekMet.
Kondycję gospodarki poprawi konsumpcja
Na ożywienie polskiej gospodarki – możemy liczyć w 2024 roku, ale głównie dzięki wzrostowi konsumpcji gospodarstw domowych. Wzrost eksportu czy inwestycji prognozuje się na niewielką skalę. Z tego powodu perspektywy dla przemysłu wydają się niepewne w większości państw Unii Europejskiej. To bez wątpienia stanowi wyzwanie dla branży transportowej.
> Polska gospodarka powraca na ścieżkę wzrostu PKB w III kwartale wzrosło o 0,4% r/r. To pierwszy pozytywny wynik po półroczu spadków. W pierwszej połowie roku Polska gospodarka skurczyła się o średnio o 0,5%. Dołek spowolnienia jest już jednak za nami – spodziewamy się kontynuacji pozytywnych tendencji. IV kwartał prawdopodobnie przyniesie wynik zbliżony do 1%, a w 2024 r. wzrost gospodarczy powinien oscylować blisko 2%.
>
>
> wyjawia Jakub Rybacki, kierownik zespołu makroekonomii Polskiego Instytutu Ekonomicznego, adiunkt w Akademii Leona Koźmińskiego.
Zmiany w stawkach spotowych
W trzecim kwartale 2023 roku zaobserwowano wyraźne obniżenie stawek spotowych, które teraz są znacząco niższe niż te ustalone w ramach kontraktów – wynika z analizy przeprowadzonej przez firmę Transport Intelligence. Trzeba jednak przyznać, że tempo tego spadku zwalnia. W obszarze stawek kontraktowych zaczęły pojawić się pewne oznaki wzrostu. Trudno jednoznacznie stwierdzić, czy są to sygnały zwiastujące poprawki. Aktualnie rynek oczekuje na zimowy „wstrząs” związany z gwałtownym wzrostem opłat drogowych.
> Co do przyszłości stawek (do i z Polski) – według ekspertów z TI, na trasie do Polski stawki spotowe powinny dalej spadać, aczkolwiek w znacznie wolniejszym niż dotąd tempie. Wszystko wskazuje bowiem na to, iż dołek gospodarczy większość Europy (w tym Polska) mają już za sobą. Powolne wychodzenie z kryzysu oznaczać będzie wyhamowanie spadków cen w transporcie
>
>
> rys ekonomiczny przedstawia Michał Pakulniewicz, analityk rynku transportowego, dziennikarz Trans.Info.
Polska – serce dla nearshoringu Europy
W obliczu wielu niepewności na światowym rynku, firmy produkcyjne starają się unikać dodatkowych zakłóceń w łańcuchach dostaw. W związku z tym producenci zwracają się w kierunku dostawców w Europie, co przyspiesza rozwój koncepcji nearshoringu. Polska zajmuje szczególne miejsce w tej koncepcji nearshoringowej.
> Polska jest dla europejskich producentów najlepszym na świecie miejscem dla nearshoringu. Sprzyja nam położenie geograficzne, dobre połączenia transportowe, wykwalifikowana kadra, dostępność powierzchni magazynowej oraz bliskość dużych rynków produkcyjnych
>
>
> mówi Marek Loos, redaktor naczelny magazynu Transport Manager.
Zmiana w postrzeganiu zawodu kierowcy
Międzynarodowa Unia Transportu Drogowego (IRU) oszacowała, że w 2023 roku na całym świecie brakowało około 2,8 miliona zawodowych kierowców. W Europie deficyt ten wyniósł około 233 tysiące osób, co daje 7% ogólnej liczby nieobsadzonych miejsc pracy w sektorze transportu. Dla Polski, IRU wyliczyło około 11% nieobsadzonych etatów. Dodatkowo, poza znaczną liczbą wakatów, od pewnego czasu dochodzi trend starzejącego się zawodu kierowcy. Najlepszym sposobem na walkę z brakiem kierowców jest zadbanie o tych, którzy pracują już w firmie. Chcąc wesprzeć firmy w kształtowaniu pozytywnych mechanizmów zarządzania personelem, PITD wraz z partnerami opracowało .
> Według badań Polskiego Instytutu Transportu Drogowego, w 2022 roku ponad połowa kierowców zarabiała powyżej 7700 zł netto, jednocześnie kwota ta wzrosła o 18,5% rok do roku. … Oznacza to, że transport jest dobrze wynagradzaną branżą z rocznym wzrostem powyżej średniej w porównaniu do innych gałęzi gospodarki. Według deklaracji kierowców, aż 68,5% nie otrzymywało w 2022 roku żadnych benefitów. Praktycy wskazali, że nastąpiła wśród kierowców zmiana pożądanego modelu pracy. Coraz częściej system 2/1 czy tygodniowy system pracy przyciągał do firmy
>
>
> podkreśla Kamil Zając, socjolog i ekspert Polskiego Instytutu Transportu Drogowego.
Trucker Friendly Place – nie jesteśmy kropkami na mapie!
Nad poprawą komfortu pracy kierowców głowi się także Truckers Life Foundation, promotor kampanii “Truckers Friendly Place”. Według samych kierowców, kampania bardzo dobrze odzwierciedlała realia pracy w miejscach załadunku i rozładunku. Jest to cząstka większego projektu, w którym dzięki zamieszczonej ankiecie kierowca może ocenić magazyny spotykane na swojej trasie.
> My jedynie dajemy im przestrzeń do wzajemnego wspierania się poprzez budowanie bazy informacji na temat załadowców. Dzięki temu kierowca jadący w dane miejsce po raz pierwszy wie, czego się spodziewać. Nie bez znaczenia jest również upublicznienie warunków, jakie panują w poszczególnych bazach logistycznych czy magazynach
>
>
> mówi Dagmara Trusewicz, prezes Truckers Life Foundation.
Zmiany w branży TSL to norma. Powstają nowe narzędzia, które ułatwią budowanie elastyczności i skracanie czasu reakcji na nowe zawirowania. Najlepszym sposobem na dążenie do stabilizacji jest zadbanie o kierowców. Ich niedobór może okazać się najcięższym wyzwaniem dla branży TSL.