Najbardziej popularnymi procedurami celnymi jest potocznie mówiąc import oraz eksport, czyli dopuszczenie towarów do obrotu na obszarze UE oraz wyprowadzenie towarów z tego obszaru. Nawet osoby niezwiązane z branżą logistyczną potrafią w mniej lub bardziej prawidłowy sposób wytłumaczyć znaczenie tych określeń. Są jednak takie procedury, które przez poziom swojego skomplikowania stwarzają większe zamieszanie, a wiele spedytorów i agencji celnych obchodzi je wielkim kołem. Jedną z nich jest uszlachetnianie czynne, o które coraz częściej pytają polscy przedsiębiorcy.
Autorką tekstu jest Joanna Tymińska z AC Porath.
Czym jest uszlachetnianie czynne?
Uszlachetnianie czynne jest procedurą, dzięki której przedsiębiorca przetwarzający towary nieunijne, nie musi uiszczać każdorazowo przy przywozie należności celno-podatkowych z tytułu przywozu tych towarów na obszar UE, musi je zabezpieczyć na czas trwania procedury. Jest to ogromna zaleta uszlachetniania i to głównie z tego powodu przedsiębiorcy się na nie decydują.
Jak można skorzystać z procedury uszlachetniania?
Istnieją jednak pewne reguły i obostrzenia, które ograniczają korzystanie z tej procedury. Przede wszystkim w celu dokonywania uszlachetniania należy uzyskać na nie pozwolenie od właściwego miejscowo Naczelnika Urzędu Celno-Skarbowego. Jak w każdym procesie wnioskowania, klient może otrzymać decyzję pozytywną w postaci pozwolenia, bądź decyzję odmowną, jeśli nie przekonał organu celno-skarbowego do swoich racji. Należy więc bardzo dokładnie przedstawić przesłanki wniosku i załączyć wszelki wymagane przepisami dokumenty.
Co we wniosku?
Sam wniosek jest ściśle sformalizowany, zawiera szczegółowe informacje dotyczące realizacji procedury, m.in.:
- dane wnioskodawcy,
- dane przedstawiciela wnioskodawcy,
- wskazanie osoby odpowiedzialnej za wniosek,
- miejsce prowadzenia ksiąg rachunkowych na potrzeby celne,
- miejsce prowadzenia ewidencji,
- pierwsze miejsce przetwarzania,
- wnioskowana data rozpoczęcia ważności pozwolenia,
- miejsce przetwarzania lub wykorzystania,
- wskazanie urzędów celnych objęcia/zamknięcia procedury,
- termin zamknięcia procedury,
- towary, które mają zostać objęte procedurą,
- produkty przetworzone i ich identyfikacja w tym kody celne,
- zabezpieczenie należności celno-podatkowych,
- informacja o uprzednim wywozie bądź dopuszczeniu do obrotu towarów przetworzonych,
- wyliczenie należności celno-podatkowych towarów przetwarzanych.
We wniosku należy określić wszystkie miejsca, w których będzie dokonywana procedura uszlachetniania, a także wszystkie urzędy celno-skarbowe właściwe dla objęcia towarów procedurą oraz jej zamknięcia.
Czy muszę płacić cło przy uszlachetnieniu?
W procesie uszlachetniania czynnego nie uiszcza się należności celno-podatkowych, które ze swojej natury mają charakter bezzwrotny i przymusowy. Należy jednak zabezpieczyć te należności, co można dokonywać każdorazowo przed rozpoczęciem każdej procedury bądź za pomocą zabezpieczenia generalnego, szczególnie przydatnego, gdy operacji uszlachetniania ma być więcej w określonym w pozwoleniu czasie.
Ile trwa pozwolenie na uszlachetnienie?
Bardzo ważną kwestią jest dotrzymanie terminów. Każde pozwolenie jest terminowe, czyli wydawane na określony czas. Co do zasady pozwolenia wydawane są na czas nie dłuższy niż 5 lat. Jednak są pewne grupy towarowe, w przypadku których termin nie może przekroczyć 3 lat. Są to wrażliwe towary rolne, które określone są w rozporządzeniu Komisji Europejskiej 2015/2446. Mogą to być towary takie jak mięso, jaja, cukier, alkohol, przetwory mleczne. Przed złożeniem wniosku o uszlachetnianie należy więc dobrze przemyśleć o jaki okres przetwarzania możemy i chcemy się ubiegać.
Kiedy trzeba zamknąć procedurę?
Przed upływem terminu określonego w pozwoleniu należy zamknąć procedurę uszlachetniania oraz ją rozliczyć. Właściciel pozwolenia ma na to 30 dni od zamknięcia procedury. W szczególnych przypadkach można ten termin wydłużyć do 60 dni.
Jak długo czeka się na pozwolenie?
Pozwolenia na uszlachetnianie nie otrzymuje się od ręki. Jeśli pozwolenie ma obejmować jedno państwo członkowskie, podmiot wnioskujący będzie oczekiwał jedynie 30 dni od przyjęcia wniosku, jednak jeśli obejmować ma więcej państw członkowskich, czas oczekiwania wydłużyć się może aż do 120 dni.
Czy trzeba korzystać z doradców?
W celu przygotowania wniosku o pozwolenie na uszlachetnianie czynne zgodnie z wszelkimi formalnymi wymogami prawnymi oraz dotrzymania wszelkich terminów przewidzianych prawem warto jest skorzystać z wyspecjalizowanych doradców, którzy są ekspertami w tej dziedzinie. Drobne błędy we wniosku, braki formalne bądź niezachowanie terminów może skutkować jego odrzuceniem przez organy celno-skarbowe.
Istnieje jednak jeszcze jedna droga otrzymania pozwolenia na uszlachetnianie. W niektórych przypadkach wniosek o udzielenie pozwolenia można sporządzić na podstawie zgłoszenia celnego. Jest to forma nieco uproszczona, a jednak swoje ograniczenia. Nie można skorzystać z tej formy między innymi w przypadku wnioskowania z mocą wsteczną czy towarów wrażliwych.
Obok przywilejów – obowiązki
Stosowanie procedury uszlachetniania czynnego niesie za sobą obowiązek prowadzenia ewidencji. Sposób jej prowadzenia musi być zatwierdzony przez organy celne. Obecnie ewidencję najczęściej prowadzi się z zastosowaniem programów informatycznych. Pozwala to na szybkie i łatwe sprawowanie nadzoru na prawidłowością przebiegu procedury. Najważniejsze dane zawarte w ewidencji, to:
- identyfikacja towarów objętych tą procedurą,
- ich status celny,
- przemieszczenia towarów (np. do podwykonawcy),
- produkty przetworzone.
Po co uszlachetnienie czynne?
Jak w praktyce zastosować tę procedurę? Przykładem może być maszyna, która została sprzedana do Wielkiej Brytanii, tam wprowadzono ją do obrotu i przyjechała z powrotem do Polski w celu dokonania naprawy, np. wymiany płyty głównej. Nie ma potrzeby dokonywania odprawy importowej tej maszyny w Polsce i uiszczenia należności celno-podatkowych, jedynie ich zagwarantowanie. Można poddać tą maszynę uszlachetnianiu czynnemu, wymienić jej płytę główną i po zamknięciu procedury wysłać ją do właściciela w Wielkiej Brytanii.
Podstawową rolą agencji celnej w powyższym zakresie będzie otwarcie tranzytu na nieunijną maszynę na granicy UE, wprowadzenie jej do procedury uszlachetniania czynnego, następnie zamknięcie tej procedury i ponowny tranzyt do granicy z UE. Bardzo ważną kwestią jest rozliczenie procedury uszlachetniania czynnego, na co podmiot posiadający pozwolenie ma 30 dni od zamknięcia procedury oraz prowadzenie ewidencji gwarancji. Informacje o zabezpieczeniu można zaleźć w poniższym informatorze: zabezpieczenie-długu-celnego-unijny-kodeks-celny-materiał-informacyjny.pdf (podatki.gov.pl)
