Transport intermodalny w Polsce jest gałęzią, odnotowującą wzrosty. Zgodnie z danymi GUS, w 2021 roku terminale intermodalne w Polsce przeładowały 82,05 mln ton ładunków w kontenerach. Wzrost znaczenia Nowego Jedwabnego Szlaku, a także ogólny rozwój branży e-commerce determinują koniunkturę. Jednak bez dobrej sieci terminali intermodalnych i dalszych inwestycji nie jest możliwy wzrost tego sektora. Rozlokowanie tych kluczowych elementów infrastruktury punktowej w naszym kraju oraz ich perspektywy rozwojowe na najbliższe lata, opisano w raporcie: „Transport intermodalny. Automatyzacja, technologia, infrastruktura i tabor”. [aktualizacja: 10.11.2023]
Transport intermodalny notuje wzrost
Biorąc pod uwagę okres od 2016 do 2021 roku, to był czas ciągłego wzrostu wolumenu przewozów intermodalnych. W roku 2020 terminale ulokowane w Polsce przeładowały kontenery o wadze 77,9 mln ton. Z kolei w 2021 było to już 82,1 mln ton, więcej o 5,3% niż w roku poprzednim.
W 2019 roku było to 74,3 mln ton, co stanowiło wzrost o 10,4%, w stosunku do roku 2018.
raport: Transport intermodalny. Automatyzacja, technologia, infrastruktura i tabor, s. 152
Przez cały wskazany okres odnotowano 70,38% wzrostu.
Tab. 1. Wielkość przeładunku terminali intermodalnych w tonach, w latach 2016-2021
| Rok | Przeładunek w tonach | Wzrost rok do roku |
|---|---|---|
| 2016 | 48 159 800 | – |
| 2017 | 60 827 594 | 26,30% |
| 2018 | 67 258 784 | 10,57% |
| 2019 | 74 280 655 | 10,44% |
| 2020 | 77 930 260 | 4,91% |
| 2021 | 82 057 531 | 5,30% |
| 2022 | 84 567 568 | 3,06% |
Rodzaje terminali intermodalnych
Terminale intermodalne w Polsce można podzielić na terminale lądowe (transport drogowy i kolejowy) oraz morskie (transport drogowy, kolejowy i morski). Niestety, w naszym kraju brakuje obiektów, które by mogły również obsługiwać transport śródlądowy.
raport: Transport intermodalny. Automatyzacja, technologia, infrastruktura i tabor, s. 158
Ze wskazanych rodzajów, w Polsce prym wiodą zdecydowanie terminale morskie. Z danych GUS wynika, że w roku 2020 przeładowano w nich aż 51,44 mln ton ładunków (5,47 mln TEU). Z kolei w terminalach lądowych było to 26,49 mln ton (3,28 mln TEU)
Najważniejsze terminale intermodalne w Polsce
W Polsce funkcjonują 44 terminale przeładunkowe, w tym 6 morskich. Warto zaznaczyć, że z roku na rok ich liczba rośnie. Część z nich otrzymała dofinansowanie Unii Europejskiej na rozbudowę, dzięki czemu może przyjąć dłuższe składy, w bardziej wydajny sposób obsłużyć zintegrowane jednostki ładunkowe oraz poszerzyć swoją ofertę dla składowania kontenerów i obsługi nadwozi lub naczep.
raport: Transport intermodalny. Automatyzacja, technologia, infrastruktura i tabor, s. 162
Mapa terminali intermodalnych w Polsce w 2021 roku
Do największych terminali intermodalnych ponownie można zaliczyć morskie. Na podstawie zestawienia UTK, aż trzy z nich znalazły się w pierwszej trójce, pod względem przepustowości:
- Deepwater Container Terminal DCT Gdańsk (3250 tys. TEU)
- BCT-Bałtycki Terminal Kontenerowy – Gdynia (1200 tys. TEU)
- Gdynia Container Terminal (636 tys. TEU)
Z kolei, na przeciwległym końcu znalazły się: Terminal w Ełku – Nelport (6,8 tys. TEU), LAUDE SMART INTERMODAL S.A. Terminal kontenerowy w Sosnowcu (8 tys. TEU), Lubelski Terminal Kontenerowy – Drzewce (13 tys. TEU).
Bramy do Nowego Jedwabnego Szlaku
Kluczowe dla Polski, pod kątem obsługi Nowego Jedwabnego Szlaku, są terminale intermodalne ulokowane nieopodal granicy z Białorusią, w Małaszewiczach. Znajdują się tam trzy terminale, różnych operatorów: PKP Centrum Logistyczne; Adampol; Agrostop. Według danych UTK, łącznie w 2020 dysponowały maksymalną przepustowością rzędu 463,83 tys. TEU. Z kolei na linii LHS (Linia Hutnicza Szerokotorowa), znajduje się Euroterminal Sławków (284,8 tys. TEU). Ma on także znaczenie dla Nowego Jedwabnego Szlaku, ponieważ, zważywszy na identyczny, jak w krajach byłego ZSRR rozstaw szyn (1520 mm), może on obsługiwać pociągi, bez konieczności przeładunku w pobliżu granicy państwa. Planowana jest jego dalsza rozbudowa pod potrzeby składów do 1 km długości.
Wolumen przewozów z Chin do Małaszewicz w latach 2017-2023
Szczegółowa ilość obsługiwanych wolumenów w Małaszewiczach w latach 2017-2023 znajduje się w artykule: „Gospodarka Chin zwalnia tempo. Co dalej z Nowym Jedwabnym Szlakiem?”
Przybywa terminali intermodalnych
Istniejąca sieć wkrótce ulegnie powiększeniu. Z różnych rejonów Polski dochodzą sygnały o planowanych inwestycjach. Na ten moment można wskazać nowe lokalizacje w: Skarżysko-Kamienna, Sokółka, Emilianów koło Bydgoszczy, Teofilów Przemysłowy pod Łodzią, Gdańsk (Balticon), Ropczyce woj. podkarpackie (PCC Intermodal).
Województwo świętokrzyskie ogłosiło, że chce otworzyć terminal kontenerowy w Skarżysku-Kamiennej. Inwestycja ta jest odpowiedzią na dobrze rozbudowaną infrastrukturą kolejową (Warszawa-Kraków linia nr 8) oraz Łódź – Dębica linia 25. Budowa tego terminalu jest istotna ze względu na przynależność tych linii do sieci TEN-T. Część linii nr 8 z kolei należy do nowego Korytarza Bursztynowego. Szacunkowy koszt inwestycji to 150 mln zł.
raport: Transport intermodalny. Automatyzacja, technologia, infrastruktura i tabor, s. 161
Ważną inwestycją, mogącą w przyszłości wesprzeć Małaszewicze, jest planowany terminal w Sokółce w województwie podlaskim.
W ramach inwestycji planowana jest przebudowa infrastruktury kolejowej, przygotowanie składowiska pod kontenery, a także zakup i instalacja niezbędnych urządzeń ładunkowych oraz zakup systemu do zarządzania i monitorowania ruchu. Całość inwestycji to ok. 81 mln zł.
raport: Transport intermodalny. Automatyzacja, technologia, infrastruktura i tabor, s. 162
Podkarpacie także wzbogaci się o swój pierwszy terminal intermodalny.
Położenie nowego terminala jest planowane przy bocznicy Zakładów Magnezytowych Ropczyce SA, która łączy się z linią kolejową E30, między Dębicą, a Rzeszowem. Obiekt będzie się składać się m.in. z 7 torów bocznicowych, placu składowego, miejsca do składowania tankkontenerów, parkingu dla samochodów ciężarowych, układu torów podsuwnicowych dla 3 suwnic, hali napraw i serwisu dla taboru kolejowego oraz urządzeń terminalowych… Terminal będzie obsługiwać pociągi o długości 660 m.
raport: Transport intermodalny. Automatyzacja, technologia, infrastruktura i tabor, s. 162
Główne trendy rozwojowe transportu intermodalnego
- Likwidacja obiektów podobnych do siebie, zlokalizowanych w największych aglomeracjach
- Stopniowy wzrost liczby terminali intermodalnych
- powstawanie nowych obiektów, szczególnie w rejonach wschodniej Polski
- Rozbudowa i modernizacja istniejących terminali – (głównie ze środków z UE oraz krajowych programów rozwoju infrastruktury kolejowej i drogowej)
- Zwiększanie się infrastruktury przeładunkowej w celu bardziej efektywnej obsługi dwóch gałęzi transportu oraz zmniejszenia kosztów „postojowych” na placach czy bocznicach kolejowych.
